از استاندارد جهانی عقب ماندهایم
شهروندان:
به نظر میرسد مطبوعات ما هم از نظر شمارگان افت کرده و هم از نظر محتوا به رشد مورد انتظار نرسیده است. به تناسب تحولاتی که رسانههای مختلف داشتهاند، مطبوعات نتوانستهاند خود را متحول کنند.
نگاهی به ضریب نفوذ مطبوعات در ایران، حاکی از آن است که متأسفانه طی سالهای اخیر، جامعه مطبوعات از سایر رسانهها جا مانده است. این در حالی است که این رسانهها رو به رشد بودهاند.
به عبارت دیگر، دادههای عینی حکایت از این واقعیت دارند که مطبوعات ما رو به افول بودهاند. در سال ۱۹۶۹ یونسکو آمار ۱۰ نسخه به ازای هر ۱۰۰ نفر را به عنوان استاندارد برای همه کشورها اعلام کرده بود. این آمار در ایران هنوز بین ۵/۲ تا ۳ نسخه به ازای هر ۱۰۰ نفر را نشان میدهد.
معنای این آمار آن است که مطبوعات در ایران هنوز نتوانستهاند ضریب نفوذ خود را به معیارهای جهانی نزدیک کنند و به این اعتبار، روزنامهها و مجلات ایران اگرچه منشأ خدمات فراوانی بودهاند، اما از جهت فراگیری اجتماعی، هنوز جزو نهادهای ناکام به شمار میآیند.
اما با این وصف، به آینده مطبوعات باید امیدوار بود یا نه؟ در پاسخ میتوان گفت با توجه به شرایط فعلی، نشانههای واضحی برای خوشبینی به آینده مطبوعات به چشم نمیآید.
مطبوعات ما در حال حاضر درگیر مسائل و مشکلات مالی هستند و به دلیل آنکه بخش قابل توجهی از انرژی آنها مصروف حل معضلات مالی و معیشتی میشود، نمیتوانند به رسالت خود آنگونه که انتظار میرود عمل کنند. علاوه بر معضلات مالی، محدودیتهایی که از ناحیه نهادهای صاحب قدرت ایجاد میشود از قدرت مانور و تحرک مطبوعات میکاهد.
مطبوعات ما یا دولتی هستند یا به عنوان سخنگو برای نهادهای خاصی فعالیت میکنند یا اینکه جزو بخش خصوصی هستند. هر یک از این سه دسته مطبوعات، با انبوهی از معضلات مواجهند و لذا میتوان نتیجه گرفت که امروزه نقشی که برای مطبوعات تعریف شده، به راحتی در جامعه ما قابل انجام و تحقق نیست.
داوود زارعیان
ایران