تاریخ انتشار : شنبه ۱۶ آذر ۱۳۹۲ زمان انتشار : ۲۳:۰۱

شهروندان:
محمدرضا سعید آبادی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در تهران گفت: براساس کنوانسیون یونسکو، ایران می تواند بازی سنتی چوگان خود را سال آینده در فهرست میراث ناملموس یونسکو به ثبت جهانی برساند. کنوانسیون میراث معنوی یونسکو در بسیاری از مناطق دنیا به جای تقارب و نزدیکی، اشکال هایی را ایجاد کرده است که فقط به ایران مربوط نیست.

این اشکال ها در دیگر نقاط دنیا نیز اتفاق افتاده به همین دلیل، سوال بزرگی که در یونسکو و در مقر پاریس به تازگی به وجود آمده این است که برنامه ثبت میراث معنوی که باید در راستای شناخت فرهنگ های مختلف، نزدیکی فرهنگ ها و تقارب ملت ها باشد در برخی از مناطق نتیجه برعکس دارد. یک زنگ در پاریس به صدا درآمد که فقط مربوط به منطقه ما نیست. در مناطق دیگر نیز این اتفاق افتاده است.

بنابراین یونسکو قطعا باید اشکال های ایجادشده را با کارهای علمی، حقوقی و قانونی بررسی کند. اعضای یونسکو در پاریس نیز کسانی نیستند به جز نمایندگان دولت های عضو که باید در این زمینه با یکدیگر بحث و تبادل نظر کنند. او با تاکید بر اینکه آنچه اکنون یونسکو بر مبنای آن عمل می کند یک کنوانسیون است، بیان کرد: برنامه ثبت جهانی میراث معنوی براساس این کنوانسیون است. زمانی که یک اثر در این فهرست به ثبت می رسد براساس خواستن، نخواستن یا تفسیر دو کشور نیست، بلکه براساس کنوانسیون ثبت جهانی است.

وی با بیان اینکه اقدامات کنونی یونسکو در زمینه ثبت آثار معنوی به دنبال چند نکته رخ می دهد، گفت: یک سنت، مهارت، بازی یا آیین و هر آنچه که هویت یا میراث معنوی یک کشور است امکان دارد در هر نقطه از دنیا نیز وجود داشته باشد. بنابراین تنوع و تکثر آن سنت برای کنوانسیون یونسکو اهمیت دارد. سعیدآبادی با اشاره به پرونده «مهارت ساخت لنج و به آب انداختن آن در خلیج فارس» که سال های گذشته در فهرست میراث معنوی به ثبت یونسکو رسید، توضیح داد: این پرونده نشان می دهد که کنوانسیون یونسکو چه میزان به تنوع، تکثر و ریز شدن در مسائل اهمیت می دهد. در واقع، یونسکو به این قضیه اهمیت نمی دهد که ریشه و قدمت آن مهارت یا سنت به کدام کشور بازمی گردد. بر این اساس هر کشوری می تواند میراث معنوی خود را با جزییات خاص آن در فهرست میراث معنوی به ثبت جهانی برساند. مانند جمهوری آذربایجان که تمایل داشت چوگان را با عنوان «بازی سنتی با اسب در منطقه قره باغ» در این فهرست به ثبت برساند. ایران نیز می تواند سال آینده چوگان خود را در این فهرست ثبت کند. هر کشور می تواند مهارت بازی سنتی چوگان خود را با عناوین مختلف و با جزییاتش در این فهرست به ثبت برساند. حتی برای «تار ایرانی» نیز می توانیم چنین اقدامی را انجام دهیم.

چوگان محلی در منطقه قره باغ نداریم

آذرتاش آذرنوش، مولف کتاب تاریخ چوگان ایران در پاسخ به ادعای رییس فدراسیون چوگان که گفته است آذربایجان موفق به ثبت جهانی چوگان منطقه قره باغ که مربوط به آن کشور است شده است، گفت: به نظر من این حرف برای توجیه این کار زده شده است چرا که من در تالیف کتاب تاریخ چوگان که به ادعای بسیاری کامل ترین کتاب در رابطه با ورزش چوگان در جهان است، نزدیک به ۲۰۰ کتاب بین المللی به زبان های مختلف درباره چوگان را مطالعه کرده ام که در هیچ کدام از آنها اشاره یی به چوگان منطقه آذربایجان و قره باغ نشده است. این استاد دانشگاه صحبت های مطرح شده در این باره که آذربایجان فقط موفق به ثبت جهانی چوگان محلی خود در یونسکو شده است را در جهت انحراف افکار عمومی دانست و تاکید کرد من در تالیف کتاب تاریخ چوگان نزدیک به دویست کتاب بین المللی درباره چوگان را مطالعه کردم اما در هیچ کدام مطلبی تحت عنوان چوگان محلی قره باغ ندیدم! این استاد دانشگاه با بیان اینکه ما چیزی به نام چوگان محلی در منطقه قره باغ نداریم، گفت: این ادعا که یک کشور کوچک مانند آذربایجان، بتواند یک بازی محلی خود را به عنوان میراث ملی ثبت جهانی کند و آن وقت چوگان اصلی متعلق به هیچ کشوری نباشد، حرف بی منطقی است و به نظر من ارزشی ندارد. حقیقت این است که بنده با ۴۰ سال سابقه در چوگان تا به حال چیزی به اسم چوگان قره باغ نشنیده ام. در صورتی این حرف قابل قبول بود که در این مورد حتی یک زمینه وجود داشته باشد. به اعتقاد من این سخنان برای انحراف افکار عمومی زده می شود.

وی با اشاره به اینکه در زمان های بسیار دور چوگان از طبرستان تا مرکز ایران و منطقه سیستان بازی می شده است اظهار کرد: البته برخی پادشاهان و امیران ایران در مناطقی مانند ارمنستان هم به این بازی مشغول بوده اند ولی اصل آن بیشتر در بخش مرکزی ایران بوده است و به منطقه آذربایجان سرایت زیادی نداشته است. حتی زیباترین مینیاتورهای جهان درباره چوگان در زمان صفویه وجود دارد که هیچ ارتباطی با کشور آذربایجان کنونی ندارد. به اعتقاد من به هیچ وجه نمی توان این ورزش را به کشوری مانند آذربایجان نسبت داد چرا که زمانی که پادشاهان ایران چوگان بازی می کردند و دلیل اصلی این ادعاها را مربوط به مسائل سیاسی می دانم. آنان به دنبال کسب وجاهت بین المللی و مشروعیت دادن به کشور خود هستند اما اینکه چرا دست روی چوگان گذاشته اند را واقعا نمی دانم. چرا که بازی اصلی آنها اصلاچوگان نیست و اگر هم در این کشور این ورزش انجام می شده، در حد بسیار ضعیف بوده است.

اعتماد