تاریخ انتشار : سه شنبه ۱۹ آذر ۱۳۹۲ زمان انتشار : ۱۲:۰۲

شهروندان:
قرار‌است، امروز نخستین جلسه از شورای ساماندهی کودکان خیابانی پس از ۸‌سال تعطیلی در وزارت رفاه، کار و تامین اجتماعی تشکیل شود.

این شورا در شرایطی امروز نخستین جلسه خود را برگزار می‌کند که از‌سال ۸۴ که تشکیل این شورا از سوی هیأت وزیران به تصویب رسیده بود، تاکنون هیچ گامی از سوی این شورا برای حمایت و ساماندهی کودکان کار برداشته نشده است. در آیین‌نامه ساماندهی کودکان خیابانی که بیست و ششم تیرماه‌سال ۸۴ از سوی هیأت وزیران به پیشنهاد وزارت رفاه و تامین اجتماعی(تعاون، کار و رفاه اجتماعی) تصویب شد، سازمان بهزیستی موظف‌شد تا با همکاری و مشارکت شهرداری، انجمن‌های خیریه، تشکل‌های غیردولتی و نیروی انتظامی و با استفاده از مددکار اجتماعی، نسبت به شناسایی‌، جذب‌، پذیرش و توانمندسازی کودکان خیابانی اقدام کند.

با این همه اما مسئولان پس از گذشت دولت‌های نهم و دهم، اکنون به فکر ساماندهی این افراد افتاده‌اند، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اعلام این خبر می‌گوید:«یکی از مشکلات نظام کنونی رفاه اجتماعی کشور، ناهماهنگی بین سازمان‌های ارایه‌کننده خدمات حمایتی و آسیب‌های اجتماعی است بر این اساس معاونت رفاه اجتماعی وزارتخانه تشکیل جلسه ساماندهی کودکان خیابانی را در اولویت کاری خود قرار داده است و نخستین جلسه این شورا امروز برگزار می‌شود.» علی ربیعی، تلاش برای کاهش آسیب‌های اجتماعی و ارتقای کیفیت زندگی گروه‌های آسیب‌پذیر را ازجمله راهبردهای اصلی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌داند. تشکیل شورای ساماندهی کودکان خیابانی آن‌هم پس از ۸ سال، انتقاد جدی فعالان حقوق کودک را همراه دارد، به‌ویژه آنها که از نزدیک شاهد بودند که در۸‌سال گذشته این کودکان در معرض چه آسیب‌هایی قرار گرفتند. عده‌ای معتقدند، تشکیل این شورا با مشارکت سازمان‌های مردم نهاد، می‌تواند گام مثبتی در حمایت از این کودکان باشد و عده‌ای دیگر به دخالت‌های دولتی نگاه مثبتی ندارند و می‌گویند که نهادهای دولتی نمی‌توانند در این زمینه موفق عمل کنند. بنابراین، بهتر است بودجه را بهNGO ها بدهند تا این سازمان‌های مردم‌نهاد با توجه به تجربه‌های خود در این زمینه وارد عمل شوند.

۸سال فراموشی کودکان کار

لیلا ارشد، عضو هیأت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان، از این‌که این شورا به مدت ۸‌سال تشکیل جلسه نداده، اظهار تاسف می‌کند. او به «شهروند» می‌گوید: «آمار کودکان کار همواره درحال افزایش است و هر روز تعداد بیشتری از این افراد سر از کارگاه‌ها، سوله‌ها و پستوها در می‌آورند، چطور ممکن است که چنین شورای مهمی به مدت ۸‌سال جلسه تشکیل نمی‌دهد. واقعا نمی‌دانیم دلیل این اقدام چه بوده است».

او ادامه می‌دهد: « آیا مسئولان نمی‌دانند در این مدت چه تعداد این کودکان از تحصیل بازماندند، چه تعداد مبتلا به بیماری‌های عفونی شدند، چه تعداد در معرض خشونت‌های خیابانی قرار گرفتند و چقدر روانه کارگاه‌ها شدند؟ وقتی به آسیب‌هایی که این کودکان در مدت ۸‌سال گذشته با آن زندگی می‌کردند، نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که این افراد در چه شرایط سختی هستند».

این فعال حقوق کودک، تشکیل شورا را اتفاق خوبی می‌داند اما این پرسش را مطرح می‌کند که این شورا برای بهبود وضع این کودکان چه برنامه‌ایی دارد؟ چگونه می‌خواهد آنها را شناسایی کند؟

ارشد به فعالیت‌های انجمن حمایت از حقوق کودکان در ارتباط با کودکان کار اشاره می‌کند.«واژه کودک کار را نخستین‌بار این انجمن در اواخر دهه ۷۰ مطرح کرد، در‌سال ۷۷ بود که ما با آمار فراوانی از این کودکان مواجه شدیم، ما به سختی توانستیم به این کودکان دسترسی پیدا کنیم، فال و آدامس‌هایشان را خریدیم و آنهایی را که در سطح خیابان‌های سید‌خندان و ولیعصر کار می‌کردند، مورد بررسی قرار دادیم، آنها افرادی بودند که اغلب از دروازه غار به این مناطق آمده بودند. اینها در معرض آسیب‌های فراوانی قرار دارند».او وجود یک نهاد دولتی برای رسیدگی به وضع این کودکان را ضروری می‌داند.

« به هر حال، دولت موظف است که در برخی زمینه‌ها ورود پیدا کند، کودکان کار و خیابان حق دارند که از حمایت‌های اجتماعی برخوردار شود، دولت وظایفی در قبال این کودکان دارد، باید برای شناسنامه‌دار‌کردن آنها اقدام کند، باید اجازه تحصیل رسمی را به آنها دهد، باید برایشان دفترچه بیمه صادر کند و… ، یک انجمن مردم نهاد به تنهایی نمی‌تواند مسائل قانونی را حل کند».ارشد، تاکید می‌کند که اگر قرار است این شورا فعالیت داشته‌باشد، باید از انجمن‌ها و NGO هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، دعوت کند و از تجربه‌های آنها استفاده کند. با این‌که دولت اکنون به فکر تشکیل جلسه این شورا افتاده، اما عضو انجمن حمایت از حقوق کودکان می‌گوید که اگر دولت در ۸‌سال گذشته کاری نکرده، اما انجمن‌های مدنی این کودکان را رها نکرده و به نفع آنها فعالیت کرده‌اند.

« این شورا فقط نباید در حد یک نام باشد، کودکان کار در این مدت باید سر کلاس‌های درس می‌نشستند که این اتفاق نیفتاد، مبتلا به انواع بیماری‌های عفونی ازجمله HIV شدند، از جمع کردن زباله، آسیب‌های فراوانی دیدند، در بی‌پناهی کامل مورد آزار قرار گرفتند، اگر این شورا در این مدت فعال بود، شاید می‌توانست تا حدودی از این اتفاقات جلوگیری کند».

بهزیستی از کودکان کار بی‌خبر است

مریم پناهی، مدیر انجمن کار کوشاست، انجمنی که در ارتباط با کودکان کار فعالیت می‌کند. او اما نگاه مثبتی به اقدامات دولتی ندارد. پناهی، از مشخص نبودن اعضای این شورا انتقاد کرده و به «شهروند» می‌گوید:

« اگر قرار باشد این شورا فعالیتی داشته‌باشد، باید حتما از هر یک از انجمن‌های فعال در این زمینه نماینده‌ای داشته باشد، متاسفانه در این ۸‌سال تنها NGO ها فعالیت کردند، بهزیستی هیچ اطلاعی از وضع این کودکان ندارد، اصلا نمی‌داند این کودکان در چه شرایطی قرار دارند و چگونه زندگی می‌کنند». او از اقدامات دولتی انتقاد می‌کند. «نهادهای دولتی دیگر، چه کاری کرده‌اند که این شورا بخواهد انجام دهد؟ دولت باید بودجه را در اختیار نهادهای غیردولتی قرار دهد تا افراد متخصص در این زمینه اقدام کنند، سازمان‌های دولتی بلد نیستند در این بخش کار کنند.» مدیر انجمن کار کوشا، به اقدام وزارت آموزش و پرورش نیز انتقاد دارد. « متاسفانه آموزش و پرورش با بهانه‌های کوچک کودکان کار ایرانی را از مدرسه اخراج می‌کند، ما ۵.۳‌میلیون کودک بازمانده از تحصیل داریم، فاصله طبقاتی بسیار زیاد شده‌است، بسیاری از خانواده‌های کودکان کار خیابانی، با یارانه‌ای که از دولت می‌گیرند، زندگی می‌کنند، این درحالی است که این کودکان خارج از مدرسه در معرض آسیب‌های فراوانی قرار دارند».

پناهی ادامه می‌دهد: « دولت باید بداند که هر معضل اجتماعی، بیکاری، بازماندگی از تحصیل و… مساوی است با کودک کار.

شهروند