تاریخ انتشار : چهارشنبه ۲۰ آذر ۱۳۹۲ زمان انتشار : ۱۴:۳۰

شهروندان:
ظرف سه روز، قلم سید‌عباس صالحی دو بار چرخید تا غبار اندوه هشت ساله‌ اهالی کتاب و نشر را بشوید. از هفته جاری یکی دو روز رفته بود که خبر آمد معاون فرهنگی وزارت ارشاد، سکه دبیری علمی جایزه کتاب سال ایران را به نام نجفقلی حبیبی ضرب کرده است و فرمان هدایت مهم‌ترین رخداد عرصه کتاب کشور را به کف او سپرده است.

به پایان هفته جاری هم یکی دو روز بیشتر نمانده بود که خبر رسید معاون، حلقه انتخاب و خرید کتاب را به انگشت اعضای هیأتی تازه ترکیب نشانده است، هیأتی که نام اولش استاد کامران فانی است. این دو حکم، حاصل نخستین قلم‌رنجه‌های صالحی در مسیر ترمیم مدیریت ارشد حوزه کتاب است و اکنون کمتر کسی از قبیله نشر و خانواده کتاب را می‌توان یافت که به قلم قلندر صالحی در صدور و انشای این احکام، تحسین و آفرین نفرستاده باشد. گفتن ندارد که عرصه کتاب به عنوان خاکریز اول فرهنگ، به مردان و مدیرانی محتاج است که عمری به ارادت در پیشگاه کتاب سپری کرده باشند. معاون فرهنگی ارشاد با فرستادن نجفقلی حبیبی به سمت کتاب سال و ارجاع مأموریت به کسانی چون کامران فانی و محمدعلی مهدوی‌راد، فاش و آفتابی کرد که ساحت فرهنگ مکتوب را یکراست سپرده است به برادران بزرگ‌تر خانواده.

وجدان فرهنگی جامعه ایرانی به خوبی در خاطر دارد که پیش از این، رفتارها و رویه‌های روان در حوزه کتاب، بیش از آن‌که رنگ فرهنگ به چهره داشته باشد، مهر سیاست به سینه داشته است. سکان کتاب، خواه در جوایز و خواه در انتخاب و خرید کتاب توسط ارشاد، زیر چنگ کسانی افتاده بود که ناخرسندی اهالی فرهنگ در دل‌شان غمی نمی‌افزود. به هر ناشر و نویسنده‌ای که خوش داشتند برات بهادار می‌دادند و از هر مؤلف و مؤسسه‌ای که نمی‌پسندیدند، هر نوع ارمغان و عطیه‌ای را مضایقه می‌نمودند. اگر بر این ادعا گواه می‌خواهید، به برگ اول کتاب‌ها آنجا که شمارگان آمده بنگرید تا از این عدد شرم‌آور، دریابید که بر دنیای ناشران و نویسندگان و مولدان فرهنگ ایران چه باریده است. به سیاهه آثار سرگردان در راهروهای پیچ در پیچ اداره کتاب نظر کنید تا بفهمید چه حجمی از تولیدات و تراوشات فکری اهل قلم در صف انتظار بررسی و مجوز، موی سپید کردند و خبری خوش نیامد که نیامد.

علی جنتی که روی کرسی وزارت فرهنگ تکیه زد، اولین تغییر را البته به حوزه فرهنگ اختصاص نداد. آمدن معاون جدید فرهنگی، مدتی به طول انجامید اما آمدن سید‌عباس صالحی، عذر جنتی را در تأخیر و تعلل یکی دو ماهه‌اش موجه کرد. اکنون صالحی، قلمش در صدور احکام مدیریتی گرم شده است و ظرف دو سه روز، یکی دو حکم جدی و جریان‌ساز برساخته است.

هنوز دایره تحولات مدیریتی حوزه کتاب به کمال نرسیده است و این دو سه حکم، کفاف انتظار اهل فرهنگ را به طور کامل نداده است. اما اگر سلیقه و سرشت تصمیمات صالحی آن باشد که در این یکی دو حکم بوده، می‌توان امید بست که روزهای گرم و گیرایی در انتظار دنیای نشر و کتاب ایران باشد. به جامعه نجیب نشر و کتاب می‌توان بشارت داد که از این پس، کسانی از جنس کامران فانی، محمدعلی مهدوی‌راد، محمد کاظم شمس، حمیدرضا ارباب سلیمانی، علی‌اصغر محمدخانی، علی اوجبی، نجفقلی حبیبی و… برای یتیمک کتاب، پدری خواهند کرد. این، آغاز تدبیر در عرصه کتاب است و شاید پایانی بر پریشانی‌های دل‌آزار خانواده فرهنگ.

امیر یوسفی-ایران