ارتباط حقوقی شهروندی و دولت
شهروندان – حمید صبری:
حقوق شهروندی چیست و شامل چه نوع حقوقی می‌شود و اساسا چه تفاوتی با حقوق بشر دارد؟ حقوق شهروندی، حقوقی است برای اتباع کشور و در رابطه با موسسات عمومی مانند حقوق سیاسی، حقوق استخدام عمومی، حق انتخاب‌کردن و انتخاب‌شدن.
حقوق مدنی، یکی از اجزای مجموعه حقوق سه‌گانه‌ای است که حقوق بشر و حقوق سیاسی نیز جزو آن هستند و مشخصا حقوق مدنی به مسائل برابری مربوط می‌شود و هدف آنها تبلیغ شهروندی کامل برای همه شهروندان است.
شهروندی و حقوق شهروندی به عنوان یک ایده ذاتا ارتباطی از جذابیت زیادی برخوردار است چراکه متضمن همکاری میان افراد برای اداره بهتر زندگی‌شان است.
حقوق شهروندی
حقوق شهروندی با فرضیه عرضه و تقاضای اجتماعی مرتبط است. طبق این فرضیه، هر انسانی به‌عنوان عضوی از جامعه، خدماتی ارایه می‌دهد و حق و حقوقی را نیز تقاضا دارد. در شرایطی که جامعه به صورت مدنی یا شهروندی است؛ یعنی همه اعضای جامعه متعلق به شبکه اجتماعی و شهری (مدنی) هستند، افراد به لحاظ اخلاقی یا انسانی، عرفی، شرعی و قانونی دارای حقوق لازم‌الاجرایی از سوی مسئولان گرداننده جامعه مدنی هستند.
هر شهروند با توجه به جایگاه و پایگاه اجتماعی خویش در جامعه شهری دارای حقوقی است. بر مبنای یک تقسیم‌بندی حقوقی، حقوق شهروندی به ۳ دسته تقسیم می‌شوند:
ـ حقوق قانونی و مدنی
ـ حقوق سیاسی
ـ حقوق اجتماعی
هر فرد از آنجا که انسان و سپس عضوی از ملت است؛ دارای حقوق مدنی همچون حق انتخاب محل سکونت، حق مالکیت، حق بهره‌مندی از عدالت، آزادی بیان و عقیده، حق انتخاب ملیت خود و نظایر اینهاست. از سوی دیگر، به‌عنوان عضو یک واحد سیاسی مشخص (دولت- ملت) دارای حقوق مبتنی بر مبنای قانون اساسی آن کشور مانند حق عضویت در احزاب، حق شرکت در انتخابات و مشارکت سیاسی است.
شهروند به این ترتیب می‌تواند هویت سیاسی خود را شکل دهد و بالاخره هر فرد به‌عنوان عضوی از اجتماع دارای حقوق اجتماعی خاص خود مانند حق بهره‌مندی از حداقل امکانات رفاهی، امنیت، تامین اجتماعی، حق داشتن شغل مناسب و مسکن است و هویت اجتماعی او در سایه بهره‌مندی از این حقوق و نیز مشارکت آزاد و داوطلبانه در نهادهای مدنی قوام می‌یابد.
حقوق اجتماعی شهروندی نسبت به ۲ حق دیگر دارای اهمیت خاصی به‌خصوص برای جوامع مدرن و توسعه‌یافته است.
به‌طور کلی رابطه میان شهروندان و نظام‌های اقتصادی، سیاسی، حقوقی و فرهنگی جامعه دو سویه است؛ به‌طوری که طرفین نسبت به هم دارای حقوق و وظایف متقابل هستند.
