پسرها متفاوتند، متفاوت رفتار کنید
شهروندان:
پسرها متفاوت از دختران هستند، این را همه کسانی که به نوعی با این جنس در ارتباط هستند میدانند. این تفاوتها وقتی آشکارتر میشود که در جمع آنان بوده و شاهد رفتارهایشان باشیم.
در کودکستانها، مدارس و حتی در دبیرستان پسرهایی را میبینیم که دائم در حال بالا و پایین پریدن هستند، اغلب بیدقت و شلختهاند، معمولا به درس خواندن علاقهای ندارند، درست جواب پدر و مادر خود را نمیدهند و بیشتر اوقات دعوا و مرافعه راه میاندازند. با همه این اوصاف میتوان گفت اینها فقط تفاوتند و محدودیت به حساب نمیآیند، عیب و نقص هم نیست. آنچه مهم است توجه به این نکته است که به عنوان پدر و مادری که فرزند پسر داریم یا اولیای مدرسه به این گروه کمک شود تا مهمتر از هر چیز مهارتهای درست زندگیکردن را یاد بگیرند، راههای حل تضادها را بیاموزند، بدانند که با هر کسی چطور برخورد کنند، از دعوا و مرافعه و مشاجرههای دائم پرهیز کنند تا سرانجام بتوانند مردانی سالم از نظر جسم و روان به جامعه تحویل دهند؛ مردانی که بتوانند به دور از مشکلات رفتاری و روانی مسئولیت یک خانواده را بپذیرند.
تربیت پسر به سبک مادرانه یا پدرانه!
معمولا به دلیل متفاوتبودن پسرها بین تربیت مادرانه و پدرانه اختلاف وجود دارد. در بیشتر فرهنگها اینگونه تلقین شده است که مادرها نقش تربیت پسر را به عهده دارند نه پدران، در حالی که پدر و مادر هر دو در تربیت وی نقش دارند و فقط سبک و روش تربیتکردن زن و مرد با هم متفاوتند.
گاه تضاد بین نوع تربیت پدر و مادر در مورد فرزند پسر باعث میشود که پسر از تعادل خارج گشته و همین امر مسائل زیادی را برای او به وجود میآورد، چرا که او براستی نمیداند مادر درست میگوید یا پدر. در برخی از خانوادهها به دلیل نبود پدر یا نقش منفعل وی، مادر مجبور است نقش هر دو را ایفا کند که در اینجا نیز هر نوع کوتاهی در انجام وظیفه میتواند نظام خانوادگی را به هم بریزد، به گونهای که پسر نتواند مقدار متوازن و متناسبی از هر دو تربیت پدرانه ـ مادرانه را به دست آورد. در مطالعات و بررسیهای انجام شده از سوی روانشناسان و پژوهشگران در دهه اخیر، به این نتیجه میرسیم که بسیاری از مردان مسائلی حل نشده با مادران خود دارند که میتواند منشأ دردسرهای زیادی در زندگی آینده مرد شوند. اذیت و آزار مادر، بیتوجهی و غفلت او، ترککردن خانواده از سوی مادر و دیگر مسائل همه و همه میتواند بر سلامت و استقلال فردی پسر اثر بگذارد، گاه نیز غیبت فیزیکی یا عاطفی پدر نیز روی رابطه مادر ـ پسر عمیقا تاثیر میگذارد. از طرفی مشکلاتی که یک پسر با مادر خود در دوران قبل از ازدواج دارد، میتواند باعث بسیاری از مشکلات روحی ـ روانی در زندگی زناشویی وی از جمله احساس حقارت، تشویشهایی در برقراری رابطه و تنشهای خانوادگی شود.
الگوی مناسبی برای پسرتان باشید
متاسفانه بزرگسالان مایلند با پسربچهها تند و زمخت برخورد کنند. مطالعات نشان داده است والدین، دختربچهها را نسبت به پسربچهها بیشتر در آغوش میگیرند. حتی در نوزادان تازه متولد شده، بزرگسالان با پسر بچهها کمتر صحبت میکنند، سرانجام اینکه حتی مادران نیز پسرانشان را شدیدتر از دختران تنبیه میکنند. اگر مادر مهمترین شخصی باشد که از پسرش مراقبت میکند، خود او اولین الگوی صمیمیت، عشق و محبت محسوب میشود. الگوی رفتاری مادر بر تربیت پسر تاثیر بسزایی دارد. برای مثال مادری که افسرده است به دلیل بیاعتنا بودن به امورات پسرش، ناخودآگاه پسر را به سمت افسردگی سوق میدهد یا مادری که عصبی است و دائم پسر را تنبیه بدنی یا کلامی میکند باعث میشود فرزندش در مراحل مختلف زندگی با مسائل و مشکلات عدیده روحی و روانی روبهرو شود و همین موضوع بعدها در زندگی زناشویی او نیز اثر خود را خواهد گذاشت.
این دسته از مادران باید حتما ابتدا خودشان درمان شوند تا فرزند از آسیب وی در امان باشد. در مقابل این دسته از مادران، مادرانی هم هستند که همراه پسرش با اسباببازیهایش بازی میکند یا پا به پای او دوچرخه بازی میکند، او را تشویق میکند یا پدرانی که با پسر خود کشتی میگیرد، برایش کتاب میخواند و زمانی هم که لازم است بچه میشود تا پسرش احساس خوشایندی داشته باشد و احساس صمیمیت بیشتری با پدرش کند. چنین فرزندی خودش هم زمانی که در آینده پدر میشود میتواند الگوی خوبی برای فرزندانش باشد و پدر کارآمدی شود. به معنای واقعی پدر و مادر باشید تا فرزندانتان نسبت به شما احساس تعلق خاطر داشته باشد و خودشان را از شما دور نکنند.
یک پسر به مادر نیاز دارد تا:
ـ به او یاد بدهد خجالتکشیدن نمیتواند دلیل خوبی برای عقبنشینی باشد.
ـ به او اطمینان دهد دلشکستگی و ناامیدی او همیشگی نخواهد بود.
ـ به او تفهیم کند قدر کارهایی را که دیگران برایش انجام میدهند، بداند.
ـ به او یاری کند تا درک کند اوضاع همیشه آنگونه که هست باقی نمیماند.
ـ به او یاد دهد که هر چیزی ارزش جنگیدن ندارد.
ـ بداند ایمان به خداوند نوری است که در کوره راه زندگی میتواند راهنمای او باشد.
ـ به او کمک کند تا بر ترسهایش غلبه کند.
ـ به وی کمک کند تا به کارهای خودش بخندد و شوخطبعی داشته باشد.
ـ به او یادآوری کند برای همه افراد جدای از موقعیتشان ارزش و احترام قائل باشد.
ـ به او تفهیم کند مادری دارد که هرگز از بوسیدن و در آغوش گرفتن پسرش خسته نمیشود.
یک پسر به پدر نیاز دارد تا:
ـ با او بازی کند، زیرا پسرها نیاز به شیطنت دارند.
ـ به او یاد بدهد چگونه مشکلاتش را حل کند.
ـ هر وقت از مسیر زندگی خارج شد، او را به مسیر اصلیاش برگرداند.
ـ به حرفهای او آن هم وقتی که دیگران حوصله گوشدادن به حرفهایش را ندارند، گوش دهد.
ـ با او کشتی بگیرد و به او یاد بدهد چه برنده باشد و چه بازنده، باید بخشنده و رئوف باشد.
ـ وقتی ناامید میشود به او دلگرمی بدهد.
ـ به او بگوید که شکست، خفتبار نیست.
ـ به او یاد بدهد که خانمها و آقایان با هم برابر هستند.
ـ به او یاد بدهد مسئولیت خانواده را بپذیرد.
ـ یاد بدهید برای منافع خودش، از دیگران بهرهکشی نکند.
ـ یاد بدهید چه طور رهبری کند و چه وقت دنبالهرو باشد.
ـ به او تحمل و صبوری را بیاموزد.
ـ یاد بدهید چه طور در ایام سختی تعادل خود را حفظ کند.
بایدها و نبایدهای برخورد با دانشآموزان پسر
بایدها:
۱ ـ در هر شرایطی خونسرد و حرفهای باشید.
۲ ـ مطمئن شوید که بر موقعیت کنترل کامل دارید و به صورت غریزی واکنش نشان ندهید، اما از زمان به طور مناسب برای واکنش استفاده کنید.
۳ ـ به دانشآموز فرصتی مناسب برای به عهده گرفتن مسئولیت رفتار خود و تغییر آن را بدهید.
۴ ـ از رفتارهای ناخواسته در حد امکان چشمپوشی کنید و سـعی در مچگیــری و به دامانداختـن وی نداشته باشید.
۵ ـ مطمئن شوید دانشآموز به طور کامل از مقررات ، نظم و انضباط مدرسه اطلاع دارد.
نبایدها:
۱ ـ برخورد با دانشآموز در زمانی که عصبانی هستید.
۲ ـ دانشآموز را به طور غیرمنصفانه و بدون دلیل واقعی تنبیه نکنید.
۳ ـ به طور فیزیکی با دانشآموز تماس نداشته باشید. هرگز از سیلی، هلدادن یا حملهکردن تحت هر شرایطی استفاده نکنید.
۴ ـ در زمانی که یک دانشآموز اشتباه میکند، همه دانشآموزان را تنبیه نکنید.
۵ ـ اعمالی انجام ندهید که دانشآموز تا آخر عمر از درس و مدرسه متنفر باشد.
۶ ـ دانشآموز را از کلاس اخراج نکنید، مگر آن که مجبور باشید.
۷ ـ با بیمیلی و اکراه با دانشآموز برخورد نکنید و از سرکوفت زدن وی بپرهیزید.
پسرها متفاوتند چون…
معمولا پسرها به روشهای زیر احساسات خود را بیان میکنند؛ روشهایی که معمولا دخترها کمتر یا اصلا از آنها استفاده نمیکنند:
روش آزادی عمل: پسرها احساساتشان را با واکنشهای سریع و پر انرژی نشان میدهند. گاهی با عصبانیت سر ما فریاد میزنند، از کوره در میروند، درها را به هم میکوبند، به در و دیوار مشت میزنند و مقابل پدر و مادر میایستند. در این موارد سعی کنید مقابله به مثل نکنید.
واکنشهای توأم با تاخیر: پسرها عکسالعملهای توأم با تاخیر دارند. مثلا پسری که در مدرسه با مشکلی مواجه شده است تا یک هفته صبر میکند و بعد موضوع را بروز میدهد. در واقع یک هفته با خود کلنجار میرود و بیقرار است.
روش بیان فیزیکی: اغلب پسرها احساسات خود را به صورت فیزیکی بیان میکنند، پس لازم است فضای فیزیکی بیشتری به آنها بدهید، مثلا اگر یک کیسه بوکس هم در اختیارش قرار دهید تا بتواند براحتی خود را تخلیهکند.
روش پناهبردن به خلوت یا غار تنهایی: عموما پسرها احساسات خود را به سرعت دخترها ابراز نمیکنند. در مورد پسری که زیاد در لاک تنهایی خود باقی میماند، باید دقت کنیم، به این معنا که اگر بگذاریم پسرمان در این حالت باقی بماند، در واقع به او کمک کردهایم تا از ما فاصله بگیرد.
روش صحبتکردن در مورد احساسات: حرفزدن درباره احساسات برای پسرها بسیار مشکل است. شاید به این دلیل که در پسرها اطلاعات با جریان بسیار خفیفتری از سمت راست مغز به سمت چپ مغز که مرکز قدرت تکلم است، منتقل میشود. در این حالت فقط یک بار از او سوال کنید و به او فرصت بدهید، حتما به سمت شما بر میگردد.
روش گریهکردن: پسرها معمولا در شرایط سخت هم گریه نمیکنند مگر در دوران کودکی، زیرا آنان احساس خودباختگی میکنند، در واقع میل به گریهکردن در پسرها بسیار کمتر از دختران است. بنابراین باید به پسرها کمک شود تا از روشهایی غیر از گریهکردن استفاده کنند تا بتوانند هیجاناتشان را تخلیه کنند و بغض خود را نخورند.
اگر فرزند پسر دارید، نکات زیر را فراموش نکنید:
ـ برای پدر بودن خود وقت بگذارید.
ـ با پسرتان فعال برخورد کنید، با او صحبت و بازی کنید و از هر فرصتی برای تاثیرگذاری موثر استفاده کنید.
ـ هرگز پسرتان را نترسانید و تنبیه نکنید، چرا که آنان عینا آن را در رابطه با دیگران اعمال میکنند.
ـ به پسرتان بیاموزید برای خانمها احترام قائل شوند و همینطور به خودشان نیز احترام بگذارند.
ـ به پسرها بیاموزید که میان دوست داشتن، عشق ورزیدن و توجه افراطی به امیال تفاوت زیادی است.
ـ به آنان یاد بدهید سپاسگزاریها، تاسفها، شادیها و غمها را براحتی و شفاف بیان کنند، عذرخواهی را به زبان بیاورند و احساساتش را با استفاده از کلمات بیان کنند.
ـ به عنوان مادر میتوانید کمک بزرگی به روابط پسرتان با پدرش کنید.
ـ برای آن که مادری توانمند و مقتدر باشید درنظر بگیرید که نباید جایگاه پدر را تصاحب کنید.
ـ در نقش مشاور و دوست برای پسرتان ظاهر شوید تا او راه خود را پیدا کند، مادر مستبد و خودخواه بودن هیچ جایگاهی در قلب پسر نخواهد داشت.
ـ به گونهای با پسرتان رفتار کنید که احساس خوشایندی از خود داشته باشد.
ـ برای رسیدن به بلوغ اجتماعی پسرتان ، سعی نکنید همیشه سپر بلای او باشید.
ـ پسرتان را فقط برای خود نخواهید و روابط چسبنده با او نداشته باشید. این تصور را نداشته باشید که حتی بعد از ازدواج هم میتوانید مانند پسر بچه با او رفتار کنید.
معصومه اسدی-جامجم