تاریخ انتشار : دوشنبه ۹ دی ۱۳۹۲ زمان انتشار : ۲۳:۳۶

شهروندان:
یک محقق و پژوهشگر مسائل فرهنگی گفت: فلسفه به دلیل آنکه با تأمل و اندیشه ورزی سروکار دارد بیش از حوزه های معرفتی با ژرف نگری سروکاردارد.

دکتر محمد بقایی ماکان در مورد تفاوت فلسفه ورزی با فلسفه خوانی به مهر گفت: هر موضوع و دانشی در جهان خواستارانی دارد که به طور طبیعی به دو شاخه تقسیم می شوند. بخشی هستند که به مطالعه در باب موضوع مورد علاقه خود می پردازند که اینان غالباً با کسب اطلاعات و آگاهی های نه چندان عمیق ارضاء می شوند.

وی افزود: گروهی دیگری هستند که در عمق موضوعات مورد علاقه خود تفحص می کنند که اینان در حقیقت گروه پژوهشگران و محققان را تشکیل می دهند. بنابراین در خصوص هر موضوع عِلّی دو شاخه برای ورود وجود دارد که یکی خواندن موضوعات برای کسب آگاهی است و دیگری تأمل و تفحص در باب آن موضوع است، که گاهی سبب پدید آمدن اندیشه های نو در کسی می شود که به عنوان پژوهشگر به حوزه های عمیق تر آن موضوع دست پیدا می کند.

این نویسنده و مترجم ادامه داد: فلسفه نیز به دلیل آنکه با تأمل و اندیشه ورزی سروکار دارد بنابراین بیش از حوزه های معرفتی با ژرف نگری سر و کار دارد. از اینجا می توان دریافت کرد که تفاوت میان فلسفه ورزی و فلسفه خوانی چیست.

این محقق و پژوهشگر مسائل فرهنگی در مورد اینکه کدام یک از این دو در جامعه ما رواج دارد هم اظهارداشت: نگاهی به این جریان در میان جامعه ایرانی از قدیمی ترین ایام تا کنون نشان می دهد که جامعه ایرانی بیشتر در شاخه «خواندن» متمرکز بوده است تا ژرف نگری و تأمل و تدقیق. علت این امر آن است که ذهن ایرانی بر اساس مستندات تاریخی هیچ گاه از مسائل عاطفی و هیجانی آسوده نبوده و پیوسته احساس را بر تعقل ترجیح داده است.

وی افزود: از اینرو ست که به خلاف جوامع دیگر مانند جوامع غربی به شعر و ادبیات بیش از فلسفه علاقه نشان داده است و از اینرو می بینیم که در طول تاریخ اندیشه های بر آمده از ایران با دستگاه های فکری مستقل و غیر تلفیقی برخورد نمی کنیم. یعنی از دورترین ایام، از زمان زرتشت گرفته تا عصر حاضر، اکثر اندیشه ها که زیر عنوان تفکرات فلسفی قرار می گیرند تلفیقی است و مهمترینشان مانند فارابی، پورسینا، ملاصدرا، هادی سبزورای، همگی نشانی از اندیشه های عمده و اصلی متفکران بزرگ دنیای فلسفه مانند ارسطو و افلاطون و از میان متأخران دیدگاه هایی متأثر از کانت و هگل در دستگاه فکری خود داشته اند. حتی در میان شاعران اندیشمندی مانند مولوی اندیشه های تلفیقی قابل ردیابی است.

این نویسنده و محقق در مورد اینکه رواج فلسفه ورزی چه تأثیری بر نوع نگرش ما به جهان خواهد داشت هم تصریح کرد: طبیعی است که نگاه فلسفی در پیشرفت هر جامعه و کشوری می تواند بسیار مؤثر باشد، تحولی در اندیشه فرد و جامعه ایجاد می کند و به خصوص در هدایت جامعه تأثیر بسیار داشته باشد.

بقایی یادآور شد: به همین سبب است که تمامی حوزه های مدیریتی که از فلسفه آگاهی درست داشته اند و بدان مأنوس بوده اند کاربردها و دستاوردهایشان به مراتب بیش از مدیرانی بوده است که از این ویژگی برخوردار نبودند. به همین سبب است که در اکثر کشورهای پیشرفته، فلسفه در شمار یکی از واحدهای درسی سازمان های تعلیم و تربیت قرار دارد و آموختن فلسفه برای تمامی دانش آموزان و دانشجویان در مقاطع مختلف، امری ضروری دانسته می شود.