تاریخ انتشار : پنجشنبه ۱۴ فروردین ۱۳۹۳ زمان انتشار : ۱۲:۲۶

شهروندان:
وقف، شهادت و ایثار ازجمله افعالی است که در ادبیات ایرانیان مسلمان معنایی ورای دیگر کشورها دارد. فرهنگ از خودگذشتگی هر چند در دیگر جوامع روبه رنگ باختن و بی‌معنا شدن است اما همچنان روزنه‌هایی از آن در جای‌جای کشورمان دل را شاد می‌کند و به زندگی رنگ و بوی دوباره می‌بخشد. اهدای خون و اعضای بدن نیز ازجمله اعمال آغشته به ایثار است که در آن فرد یک پله از فضای مادی فراتر رفته و از جانش انفاق می‌کند.

وقف در این روزگار که هر کس برای سهم خود از زندگی تلاش می‌کند از آن رفتارهای اقتصادی – اجتماعی است که به جامعه گوشزد می‌کند، انسانیت همچنان در بطن جامعه جاری است. انسانیتی که در آن بخشش اقتصادی با رویکرد بزرگمنشانه‌تری دنبال می‌شود و به جای صدقه دادن و دادن ماهی به دست نیازمندان، به رونق یک فعالیت اقتصادی کمک می‌کند و به نوعی یاد دادن ماهی‌گیری می‌شود.

انفاق در میان ایرانیان از زمان امامان و معصومین(ع) در رفتارهای مختلف معنا پیداکرد و تاجایی پیشرفت که حضرت رسول اکرم(ص) بهترین انفاق را پندها و اندرزهای سازنده نامید. امروز اما ایرانیان از لایه‌های بیرونی وقف گذر کرده‌اند و هرکس به نوبه خود شیوه‌ای نوین را در بخشایش مال خود به کار بسته است. همچنین در سوره آل عمران آمده است: هرگز به مقام نیکوکاران و خاصان خدا نخواهید رسید مگر آن‌که، از آنچه دوست می‌دارید و بسیار محبوب است، انفاق کنید.

از وقف زمین و ساختمان گرفته تا وقف کتاب و دیگ، این روزها در میان ایرانیان رایج شده و تا جایی پیشرفته که یک سایت اینترنتی نیز برای موقوفات مدرن و جذاب نیز در کشور راه‌اندازی شده است. در این گزارش اشاره‌ای خواهیم داشت به موقوفات مدرن و متفاوت در کشورمان که با استقبال گسترده‌ای از سمت انفاق‌کنندگان نیز روبه‌رو شده است. اطلاعات زیر به استناد ادارات اوقاف و امور خیریه شهرستان‌های مختلف در سراسر کشور تهیه شده است.

وقف برای تامین گوشت

در منطقه «بشرویه» استان خراسان جنوبی موقوفه‌ای وجود دارد به‌نام «بند گربه‌ای» که صاحب این زمین، آن را برای جلوگیری از اذیت و آزار گربه‌ها وقف کرده است. همان‌طور که می‌دانید در گذشته نگهداری گوشت در خانه‌ها به راحتی امروز امکانپذیر نبود و گاه اتفاق می‌افتاد که تکه گوشت موجود در خانه توسط گربه‌ای ربوده می‌شد. پس از این وقف دیگر صاحبخانه در بشرویه حق نداشت گربه را به دلیل ربودن گوشت مورد اذیت قرار دهد. همچنین حق نداشت افراد خانواده را به دلیل سهل‌انگاری در نگهداری گوشت تنبیه کند، بلکه با مراجعه به شخصی که زمین گربه‌ای در دست او بود، وجه گوشت ربوده شده را دریافت می‌کرد و به‌این سان از مشکلات و بدرفتاری‌ها میان مردم کاسته می‌شد.

وقف منزل مسکونی جهت تامین هزینه دارو و درمان

امام قلی عباس‌پور و گلچهره زارع یک منزل مسکونی به ارزش ۳‌ میلیارد و۵۰۰‌ میلیون ریال در شیرگاه را با نیت تامین دارو و درمان وقف کرده‌اند. این وقف با نیت تامین هزینه دارو، درمان و کمک به فقرا و مستمندان ثبت شده است. رئیس اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان سوادکوه و سوادکوه شمالی با اشاره به کاربری این وقف، گفته است: این زمین به مساحت ۵۸۰ مترمربع در قالب یک منزل مسکونی ویلایی وقف شده است.

اولین وقف سایبری جهان

یکی از جالب‌ترین وقف‌های مبتکرانه ‌سال‌گذشته وقف مجازی یا وقف سایبری است که برای نخستین‌بار توسط مرتضی میرسراجی انجام شده‌است. درآمد این موقوفه، جوایز، هدایا و حمایت‌های مالی به برگزیدگان وب‌سایت که منتخب هیأت داوری هستند، اختصاص داده می‌شود. این وقف منفعتی و عام است و نخستین وقف سایبری جهان لقب گرفته است.

وقف کتابفروشی برای ترویج کتابخوانی

وقف مغازه کتابفروشی به‌عنوان نخستین وقف‌سال جاری در شهر بابک ثبت شده است. این وقف با هدف ترویج فرهنگ کتابخوانی و شناخت سیره اهل‌بیت علیهم‌السلام به‌عمل آمده است. صفر غضنفری از خیران نیکوکار شهرستان شهربابک است که در یک اقدام خداپسندانه فرهنگی، مغازه کتابفروشی خود را با مساحت ۱۱۳ مترمربع، شامل یک هزار جلد کتب نفیس مذهبی، اعتقادی و… با هدف ترویج و اشاعه فرهنگ کتابخوانی و شناخت سیره اهل بیت علیهم السلام وقف کرده است.

وقف باغی برای بیماران سرطانی

یکی از کارهای خداپسندانه برای آرامش روانی و درمان بیماران سرطانی در‌ سال گذشته وقف خانه باغی است توسط حجت‌الله حشمتی که واقف ملک ۳۵ میلیارد ریالی است که به گفته خودش آن را برای رضای خدا و به شکرانه سلامت خود و خانواده‌اش وقف امور خیر کرده. به گفته کارشناسان وقف، این زمین به مساحت ۶۰۰ مترمربع و با ارزش مالی بیش از ۳ میلیارد تومان برآورد شده است.

یک مشت پسته در جلسات قرآن

از موقوفات جالب دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد، وقف یک مشت پسته برای جلسه قرآن کریم است، اما؛ جالب آن‌که عباس خلیلی صاحب این باغ، همه باغ را به شرط تهیه آن یک مشت پسته وقف کرده است. خلیلی که اهل شهرستان جاجرم است، محصول باغ پسته یک میلیارد ریالی خود را با نیت تهیه یک مشت پسته برای جوانان و نوجوانان نمازگزار و شرکت‌کنندگان در جلسات قرآن مسجد جامع شهر، اطعام و عزاداری حضرت زهرا(س) در دهه فاطمیه و همچنین ابن سبیل وقف کرده است.

جاروی پر طاووس، وقف حرم مطهر امام رضا (ع)

این جارو را فردی به نام «حاجیه نواب والده سالار» در ‌سال ۱۲۶۳ هجری قمری یعنی نزدیک به ۱۷۰‌سال پیش وقف حرم مطهر امام رضا(ع) کرده است. دسته‌ این جاروی پرطاووس با دسته‌پوش مروارید دوزی شده‌ای پوشانده شده و تعداد پرهای طاووس به کار رفته در این جارو در حال حاضر ۹۰ پر است، ولی تعداد پرهای اولیه آن در حدود ۱۰۰ پر بوده. تزیینات پارچه‌ دسته‌پوش از جنس مخمل قهوه‌ای تیره، ابریشمی‌ و به شکل ذوزنقه است. ساق بزرگ ذوزنقه محل نگهداری پرهاست و ساق کوچکتر داخل دسته‌ طلا قرار دارد. جنس مواد رودوزی بیشتر از مروارید اصل بحرینی در ۳ اندازه‌ مختلف است. این جارو اکنون در موزه مرکزی آستان قدس نگهداری می‌شود.

وقف ملک تجاری جهت حمایت از فعالیت‌های علمی دانشجویان هسته‌ای

یک بانوی نیکوکار هم ملکی به ارزش ۲۰‌ میلیارد ریال را در خرمشهر برای توسعه فعالیت علمی دانشجویان در زمینه انرژی هسته‌ای وقف کرده است. این بانوی نیکوکار که تهرانی‌الاصل است، ملکی تجاری را در خرمشهر با متراژ ۴۰۰ مترمربع به منظور حمایت از فعالیت‌های علمی دانشجویان در زمینه انرژی هسته‌ای وقف کرد.

وقف کتاب با موضوع وقف جهت ترویج فرهنگ وقف

حجت‌الاسلام ژولیده از مولفان استان کرمانشاه، کتاب «مشق پرواز» را با کلیه منافع مادی و معنوی آن وقف ترویج و تبلیغ این سنت حسنه کرده است. او در این مورد گفته: سزاوار است هرکس درحد وسع خویش به هر شکلی که می‌تواند به این امر بپردازد، آن‌که ملک و دارایی دارد با وقف، آن‌که از نعمت سخنوری بهره‌مند است با بیان و آن‌که خداوند توفیق خدمت در دستگاه وقف را که درواقع خدمت در دستگاه اهل بیت علیهم‌السلام است، باید با پاسداری امینانه از وقف، به ترویج این سنت بپردازد.

وقف زمین جهت ایجاد غسالخانه

قطعه زمینی با مساحت ۱۲۰ مترمربع در روستای اوشیان شهرستان لنجان توسط عباسعلی فدایی با هدف احداث سالن برای غسالخانه روستای اوشیان شهرستان فلاورجان وقف شده است. این واقف علاوه بر این زمین که ارزشی بالغ بر ۱۰۲‌میلیون ریال دارد، اعتباری بالغ بر ۶۵۰‌ میلیون ریال را جهت اجرای نیت این موقوفه پرداخت کرده است.

نهال زرشک برای افراد بی‌بضاعت

«محمدعلی کلنگی خواه سربیشه» در اقدامی خداپسندانه اموال خود را برای کمک به فقرا، فعالیت‌های قرآنی و عزاداری امام حسین(ع) و ساخت مسجد و حسینیه وقف کرده است. این وقف یک قطعه زمین مشجر و زراعتی با ۱۵۰۰ اصله نهال زرشک به مساحت ۲۶‌هزار و ۱۹۷ مترمربع به‌انضمام ۸ ساعت آب از مدار ۱۶شبانه‌روز چاه کشاورزی حسین کلنگی‌خواه است که برای عزاداری اباعبدالله‌الحسین(ع) در ایام محرم در امین‌آباد، برای ساخت و ساز مسجد و حسینیه امین آبادی‌ها هزینه‌های جاری و فعالیت‌های قرآنی در شهرستان سربیشه وقف

شده است.

آشپزخانه برای مراسم جشن و عزاداری

حسین خادمی آشپزخانه مجهز و کاملی در زمینی به مساحت ۴۵۰ مترمربع ساخته و پس از تکمیل و اتمام کار، آن را وقف کرده است. این واقف خیراندیش آشپزخانه خود را برای استفاده حسینیه ابوالفضلی هیأت دارالشفای رضوانشهر و همچنین آشپزی جهت مراسم جشن و عزاداری خارج از حسینیه وقف کرده است. ارزش ریالی این آشپزخانه ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال برآورد شده است.

وقف مهریه برای ساخت مسجد

در شمار موقوفات جالب باید به قطعه زمینی به مساحت ۴۰۰ مترمربع در روستای ملاقلی بخش وردشت سمیرم اشاره کرد که ارزش آن را بالغ بر ۴۰ میلیون ریال برآورد کرده‌اند، این موقوفه جزو موقوفات انتفاعی با نیت ساخت مسجد برای این روستاست. در این روستا مسجدی نبود، اما خانم «روح‌انگیز شهریاری» این زمین را که به‌عنوان مهریه‌اش بود، وقف کرد.

وقف‌های خاص

وقف ۲۵ درصد از بیمه عمر و سرمایه‌گذاری جهت تفسیر قرآن، وقف چاه همراه با آب، وقف یک عدد دیگ بزرگ، وقف زمین ۵ هزار متری از جانب یک اهل سنت برای ساخت مدرسه، وقف مهریه برای برگزاری مراسم ولادت و شهادت امام رضا(ع) و همچنین وقف سهام شرکت‌های مختلف ازجمله موقوفات دیگر ایرانیان است که در آن از ایده‌های نوین بهره گرفته شده است.

وقف در شهر و روستا

مرحوم علی امینی در زمینه وقف همانند اجداد خود که مسجد آاکبر و حمام آاکبر اراک را به صورت موقوفه احداث کردند در روستای امان‌آباد اراک زمین حمام و شرکت تعاونی را به صورت وقف واگذار کرد.

علی اکبرزاده

شهروند