اقامت در هتل رویایی در سبد ایرانی کم‌درآمد
شهروندان:
زمانی که کسی توقع خدمات و سرویس بیش از اندازه دارد به کنایه می‌گویند؛ این‌جا که هتل نیست اما آیا سفر رفتن و اقامت در هتل هم خواسته‌ای زیادی و تجملی است؟ برای روشن شدن این موضوع بد نیست بدانیم در ایران چند درصد از مردم و مسافران از خدمات هتل‌ها استفاده می‌کنند؟ این‌که بدانیم دلیل بسیاری از مردم که خانه‌های ویلایی و کمپ‌ها را به هتل‌ها ترجیح می‌دهند چیست و بگوییم آیا نبود فرهنگ استفاده از هتل یا گرانی بیش از اندازه خدمات هتل‌ها شده یا شاید هم هردو این دلایل وجود دارد.
این پرسش آخر هر سال که تکاپو برای سفرهای نوروزی بالا می‌گیرد، بیشتر از همیشه مطرح می‌شود و البته در کمتر موردی به نتیجه می‌رسد. با آغاز شمارش معکوس برای زمستان تدارکات هتل و مهمانپذیرها برای استقبال از مسافران کلید خورده به‌خصوص در شهرهایی که به دلیل شرایط آب و هوایی، چندان جذاب برای مسافران نیستند اما با فرارسیدن نوروز یا گرم شدن هوا، بازار گردشگری‌شان رونق می‌گیرد و به همین دلیل عجیب نیست که در این مدت کم تلاش دارند جبران مافات کنند و زیان روزهای کسادی را به حداقل برسانند و این یعنی ضرورت نظارت بیشتر. اما همه مشکلات مردم و هتل‌ها به همین‌جا ختم نمی‌شود.
ارتباط حداقلی با اقامت در هتل
واقعیت این است که غالب مردم چندان میانه‌ای با هتل‌ها ندارند و به هر دلیل ازجمله قیمت‌ها که از نظرشان اقتصادی نیست، ترجیح می‌دهند از دیگر مکان‌های اسکان استفاده کنند، از سوی دیگر همان گروهی که مشتری هتل‌ها به حساب می‌آیند و در روزهای تعطیل اتاق‌هایشان را پر می‌کنند، اطلاع چندانی از حقوقشان ندارند به عبارت دیگر چون از حقوق خود اطلاعی ندارند در مقابل هزینه‌ای که می‌پردازند یا توقع خدمات بیشتری دارند یا اگر اجحافی در حقوقشان صورت گیرد، متوجه این اجحاف نمی‌شوند.
محمدعلی فرخ‌مهر، رئیس هیات‌مدیره اتحادیه هتل‌ها و هتل آپارتمان‌های استان تهران البته بی‌میلی غالب مردم به این‌که میهمان هتل‌ها باشند را قبول ندارد. او گفت: گروهی از مردم اصولا مشتری هتل‌ها به شمار نمی‌آیند البته این بی‌میلی را نمی‌توان ناشی از کمبود ظرفیت هتل‌ها یا نوع و کیفیت خدمات آنها دانست.
وی افزود: بسیاری از مردم به دلیل ضعف در بنیه مالی یا ترجیح‌شان به اقامت در واحدهای مسکونی، کمتر گذرشان به هتل‌ها می‌افتد. این درحالی است که به‌نظر من در ایران انواع هتل و هتل‌آپارتمان و حتی مهمانپذیرها، به‌عنوان جایگزین متل‌های خارجی وجود دارد و افراد مختلف با انواع بودجه اقتصادی می‌توانند از خدمات مناسب بهره ببرند.
فرخ‌مهر درخصوص گران بودن خدمات هتل‌ها ادامه داد: در کلانشهری مانند تهران مهمانپذیرهای یک تا ۳ ستاره انواع خدمات را به مشتریانشان ارایه می‌دهند و قیمت اتاقی دوتخته در یک مهمانپذیر نمونه تنها ۶۰ هزارتومان است. این به آن معناست که چون قیمت خدمات در هتل‌های گرانقیمت ۴ و ۵ ستاره بالاست، نمی‌توان گفت نرخ‌های هتل‌ها در ایران گران است.
فرخ‌مهر درخصوص متناسب نبودن قیمت هتل‌ها در ایران با میانگین قیمت هتل‌ها تاکید کرد: در هر کشوری، قیمت هتل‌ها را به‌طور میانگین با درآمد متوسط مردم مورد ارزیابی قرار نمی‌دهند چون هر خدمتی در هر کشوری قیمتی دارد و اقشار مختلف مردم براساس هزینه‌ای که می‌کنند، می‌توانند از خدمات هتل‌ها نیز استفاده کنند بنابراین نمی‌توان به‌عنوان مثال به هتل لوکسی در کیش رفت و از قیمت بالای اقامت در آن شکایت کرد.
او افزود: در این میان هتل‌ها هم براساس تعداد ستاره‌هایشان انواع خدمات را با هزینه متناسب دریافت می‌کنند، این‌که ستاره‌ها هم با نظارت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و توسط اتحادیه هتلداران ارایه می‌شود و نظارت بر عملکرد آنها هم توسط این دو نهاد صورت می‌گیرد.
او درخصوص افزایش قیمت خدمات هتل‌ها در ایام نوروز گفت: افزایش قانونی قیمت‌ها تنها در اردیبهشت هر سال و بعد از اتمام تعطیلات نوروز اعمال می‌شود بنابراین هتل‌ها در تعطیلات پیش‌رو نمی‌توانند قیمت‌های سال۹۲ را افزایش دهند. خبر خوش فرخ‌مهر به مسافران غیرتهرانی هم این‌که در تهران ایام نوروز با توجه به مسافرت عمده ساکنان تهران به دیگر شهرستان‌ها، هتل‌های تهران ۴۰ درصد از هزینه اقامت را به مشتریانشان تخفیف خواهند داد و این یعنی بهترین فرصت برای گشت‌وگذار در پایتخت آن هم در خلوت‌ترین زمان و پاک‌ترین هوا.
میزبانی گران
اما این‌همه خوشبینی درمورد وضع صنعت هتلداری ایران تا چه‌اندازه صحت دارد؟ آزاده عابدین‌نژاد، کارشناس‌ارشد برنامه‌ریزی گردشگری در این‌باره به خبرنگار ما گفت: یکی از مشکلات صنعت هتلداری همسطح نبودن ظرفیت هتل‌ها نسبت به تعداد گردشگران است که درنهایت در روزهای پرگردشگر به افزایش غیرمعمول قیمت‌ها ختم می‌شود.
او درخصوص دلیل پایین بودن نسبت کسانی که از خدمات هتل‌ها استفاده می‌کنند به تعداد زیاد گردشگران و مسافران گفت: در دیگر کشورها هتل‌ها تنوع قابل‌ملاحظه‌ای دارند یعنی در کنار هتل‌های پرستاره و مجلل، هتل‌های اقتصادی، دانشجویی و پانسیون‌ها هم به وفور ساخته می‌شوند، به این ترتیب مردم با بودجه‌های مختلف می‌توانند در انواع هتل‌ها اقامت کنند اما متاسفانه در ایران چنین تنوعی به چشم نمی‌خورد. قیمت هتل‌ها در شهرهای مختلف متفاوت است به‌طور مثال قیمت‌ها در تهران در روزهای معمول به شدت بالاست البته در روزهای تعطیل و به خصوص در ایام نوروز که تهران خالی و خلوت است، آنها تلاش می‌کنند با ارایه تخفیف‌هایی مسافران را به اقامت در پایتخت تشویق کنند.
به‌گفته وی در روزهای معمول قیمت اقامت هر مسافر در هتل‌های ۴ ستاره ۲۰۰ هزارتومان است اما وضع شهرستان‌ها بهتر به‌نظر می‌رسد، البته در شهرهایی که به‌طور معمول جذاب برای گردشگران هستند، همیشه هتل‌ها با تقاضا برای اقامت مواجهند. او ادامه داد: به‌عنوان مثال در شهر توریستی مانند شیراز تنها ۶هتل با امکانات مناسب وجود دارد اما خبری از هتل‌های اقتصادی نیست.
هتل در ایران کالای لوکس است
این کارشناس هتلداری درخصوص قیمت‌های امسال برای هتل‌ها گفت: قیمت یک اتاق دوتخته در یک هتل ۳ستاره ۱۸۰هزارتومان است که این رقم در یک هتل ۴ستاره به ۲۵۰هزار تومان هم می‌رسد. به این ترتیب یک خانواده ۴ نفره برای یک شب اقامت در یک هتل ۳ستاره باید ۴۰۰هزارتومان به‌طور متوسط بپردازد که این رقم با توجه به متوسط درآمد خانوار ایرانی رقم قابل‌ملاحظه‌ای است درحالی‌که در دیگر کشورها این هزینه در مقابل متوسط درآمد چندان چشمگیر نیست. یعنی در این کشورها برخلاف ایران، هتل، کالای لوکسی به شمار نمی‌آید.
به گفته وی، در چنین شرایطی مردم ترجیح می‌دهند برای اقامت از امکانات دیگری ازجمله کرایه واحدهای مسکونی و ویلاها استفاده کنند که در آنها محدودیت تعداد وجود ندارد و هزینه آن قابل تقسیم بین خانواده‌هاست.
عابدین‌نژاد درمورد افزایش قیمت‌ها در ۳سال اخیر هم تاکید کرد: در این سال‌ها از یک‌سو هزینه‌های هتل‌ها برای پذیرایی از مسافران به شدت افزایش یافت و از سوی دیگر تعداد گردشگران با کاهش مواجه شد. برای کاستن از این فشار هم به جای این‌که هتل‌ها قیمت اقامت را برای خارجی‌ها افزایش دهند، با بالا بردن هزینه برای مسافران داخلی، عملا هزینه اقامت ایرانی‌ها و خارجی‌ها را تک‌نرخی کردند نتیجه این‌که فشار مضاعف بر مسافران ایرانی وارد شد.
او با اشاره به افزایش قیمت‌ها در آستانه نوروز هم گفت: به‌طور معمول افزایش قیمت سالانه در اردیبهشت‌ماه اعمال می‌شود اما چون در بسیاری از شهرها تنها ایام تعطیلات به‌خصوص در نوروز کسب‌وکار هتل‌ها رونق می‌گیرد، صاحبان هتل نرخ‌ها را به صورت سلیقه‌ای بالا می‌برند.
ستاره‌ها از کجا می‌آیند
عابدین‌نژاد درخصوص نحوه ستاره‌دهی به هتل‌ها گفت: اتحادیه هتلداران متولی دادن ستاره‌هاست اما مشکل اینجاست که سازندگان هتل قبل از ساخت ستاره‌ها را دریافت می‌کنند تا بر آن اساس سازه خود را آماده کنند هرچند که مدتی است در اختصاص ستاره‌ها، خدمات ارایه شده مانند استخر، سونا، اتاق کودک، تالار همایش و رستوران ملاک قرار می‌گیرند نه متراژ و مساحت هتل. به این ترتیب درحال‌حاضر یک هتل نه‌چندان بزرگ هم اگر امکانات بهتر و متنوع‌تری ارایه کند، می‌تواند ستاره بیشتری به دست بیاورد.
او مشکل دیگر را آشنا نبودن مشتریان هتل درمورد حقوق خود دانست و افزود: به‌عنوان مثال یک هتل ۴ستاره باید ۲ نوع صبحانه سرد و گرم را در اختیار مشتریان خود قرار دهد اما اگر این خدمت را ارایه نکند، بسیاری از مردم حتی نمی‌دانند از چنین حقوقی برخوردار هستند.
سحر قاسم‌نژاد
شهروند
