چشم‌پوشی از یارانه ناچیز
شهروندان- عماد افروغ*:
من از همان روز اول اجرایی‌شدن قانون هدفمندی یارانه‌ها در زمان احمدی‌نژاد مخالف پرداخت نقدی یارانه بودم.
آن زمان با اینکه خودم نماینده مجلس نبودم، اما به رییس کمیسیون مربوطه یعنی آقای مصباحی مقدم در جلسه و نشست «اسلام و توسعه اقتصادی» گفتم که بهتر است این پولی که از قِبل حذف یارانه‌ها به دست می‌آید، عمدتا به اصطلاح صرف تولید شود و به‌طور خاص به آن اقشاری که یارانه باید به آنها تعلق بگیرد، حسب فلسفه وجودی یارانه‌ها که پرکردن شکاف طبقاتی و حل تولید در کشور هست، صرف اشتغالزایی برای این قشر شود.
آقای مصباحی‌مقدم گفتند که پیشنهاد خیلی خوبی است اما دولت وقت، اراده‌ای برای انجام این پیشنهاد ندارد. نکته دیگر اینکه، اگر قرار بود پرداخت نقدی صورت گیرد، چرا باید به همه اقشار تعلق بگیرد؟ چه فلسفه‌ای دارد؟ بر اساس چه رویکرد و اندیشه‌ای همگان باید از یارانه نقدی استفاده کنند؟ اگر قرار است مساله تولید ما حل شود، که با پرداخت همگانی امکان‌پذیر نیست.
اگر هم قرار است شکاف طبقاتی پر شود، باز دریافت همگانی یارانه نقدی نقض غرض است. چون نه‌تنها شکافی پر نمی‌شود، بلکه شکاف موجود تقویت و بازتولید می‌شود. بنابراین پرداخت یکسان یارانه‌ها به‌صورت نقدی به همه اقشار، فکری از اساس پراشتباه و پرمخاطره بود و تصور نمی‌کنم به‌جز در دولت‌های پوپولیستی خام، که شاید در تاریخ کم‌نظیر هم باشد، توجیه و سابقه‌ای داشته باشد. این نوع برخورد با یارانه، آن هم به اسم عدالت، چیزی جز آبروریزی از مفهوم زیبا و جامع «عدالت» نیست.
نه‌تنها در عمل عدالتی محقق نمی‌شود، بلکه در نظر هم مفهوم عدالت زیر سوال می‌رود. متاسفانه عوارض ناشی از نحوه اجرای سیاست‌های یارانه‌ای ممکن است عده‌ای را به این جمع‌بندی عقلانی برساند که دیروز که گرانی‌ها اینچنین نبود، ما یارانه می‌گرفتیم، الان که گرانی‌ها چندبرابر شده است، نگیریم؟ این یک سوال کلیدی و مبنایی
پیش روی دولت است که تنها با سیاست‌های راهبردی دقیق، قابلیت پاسخ دارد. باید دولت این ضمانت را بدهد که با عقب‌نشینی عده‌ای از دریافت یارانه، در نهایت گرانی مهار خواهد شد. تورم مهار خواهد شد. دولت درواقع امکان مانور بیشتری پیدا خواهد کرد و حتی اگر قشری یا اقشاری محتملا متضرر بشوند، باید آنها را دعوت به صبر و قناعت و ساده‌زیستی کرد تا بلکه این مرحله‌گذار پشت‌سر گذاشته شود.
بنابراین دعوت به عدم ثبت‌نام برای دریافت یارانه، باید با دعوت به قناعت و ساده‌زیستی همراه با اعطای ضمانت‌های لازم برای کاهش تورم و گرانی و ارتقای سیاست‌های رفاهی از سوی دولت همراه باشد. به این واقعیت هم باید توجه داشت و از این واقعیت باید برای دعوت برخی از اقشار برای عدم ثبت‌نام استفاده کرد که، این مبلغ دریافتی با توجه به گرانی و تورم حاکم، چندان ارزشی ندارد که نشود از آن چشم‌پوشی کرد.
*جامعه‌شناس
شرق
