اخلاق و سیاست
شهروندان – دکتر محسن رهامی*:
عکس‌العمل جامعه به حوادث و رویدادهایی که در آن جامعه یا محیط‌های پیرامونی آن اتفاق می‌افتد، همیشه برحسب سنگینی و اهمیت و تاثیرگذاری آن حادثه و رویداد نیست، بلکه نوعا به امور عینی و محسوس که به راحتی قابل مشاهده و ارزیابی خطر و تاثیر است، عکس‌العمل شدیدتر و فوری‌تر نشان می‌دهد تا اموری که جنبه عینی کمتری داشته و ارزیابی تاثیر و پیامدهای آن، به دقت و بررسی و تامل بیشتری نیاز دارد.
همچنین نوعا تکرار بعضی وقایع گرچه ممکن است پیامدهای بسیار ناگواری برای جامعه داشته باشد، باعث کاهش حساسیت افراد جامعه و نوعی بی‌تفاوتی نسبت به آن وقایع می‌شود. موضوع آسیب دیدن معیارها و موازین اخلاقی و بلکه سقوط ارزش‌های بنیادین اخلاقی در عالم سیاست و روزمرگی دنیای سیاست‌زده ما، از مصادیق سخن فوق است.
به نحوی که متاسفانه با نوعی سکوت و بی‌تفاوتی بسیاری از اعضای جامعه، حتی نخبگان و سردمداران جامعه مواجه شده است. اگر روزی در اخبار گفته شود یک هواپیما مثلا سقوط کرده است، بلافاصله چنین خبری با عکس‌العمل عموم مردم مواجه خواهد شد و چه بسا میزان حساسیت اعضای جامعه بعضا ایجاب کند که برای سقوط یک هواپیما و کشته شدن مسافران آن عزای عمومی در یک کشور یا یک منطقه اعلام شود.
این اندازه حساسیت و بروز عکس‌العمل، نه تنها ناشی از میزان ارزشی است که یک جامعه برای جان انسان‌ها قائل است، بلکه علاوه بر آن، عینی بودن حادثه و محسوس و مشهود بودن سقوط هواپیما و متلاشی شدن بدن‌های مسافران آن از یک طرف و نادر بودن چنین وقایعی از طرف دیگر، بر حساسیت و میزان عکس‌العمل جامعه تاثیر می‌گذارد.
با کمال تاسف امروزه ما شاهد وقایع و رویدادهایی هستیم که در واقع امر آسیب مهلک‌تری به حیات معنوی و سعادت و خوشبختی جامعه وارد می‌سازد ولی نه با اعلان عزای عمومی مواجه می‌شویم و نه حتی با محکومیت سراسری از سوی نخبگان و صاحبنظران و مدافعان عرصه دیانت و اخلاق. آنچه این روزها از سوی جمعی از مخالفان دولت نسبت به رییس‌جمهور محترم و بعضی از اعضای محترم هیات دولت و حامیان آن صورت می‌گیرد و حتی حرمت یادگار محترم خاندان محترم امام خمینی(ره) در مراسمی که به مناسبت بزرگداشت بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران ترتیب می‌یابد، حفظ نمی‌شود، همگی نشانه‌هایی از سقوط ارزش‌های اخلاقی در عرصه سیاست و معادلات سیاسی است.
گویی همه آنچه قرن‌ها در بالای منابر و در مساجد و مجالس دینی و مدرسه‌ها و حوزه‌های علمیه در خصوص ضرورت رعایت موازین اخلاقی گفته شده، همه و همه، برای دیگران بوده است و وقتی نوبت به عالم سیاست برسد، ارتکاب هر عملی در جهت تخریب دولتی که ما با روی کار آمدن و رای آوردن آن موافق نبودیم، جایز می‌شود!
آیا واقعا آسیبی که سقوط ارزش‌های اخلاقی و رواج هتاکی و توهین و دروغ بر پیکره جامعه و حیات معنوی آن وارد می‌سازد، کمتر از آسیبی است که سقوط یک هواپیما ممکن است وارد کند؟ آیا برای وقایعی چون هتک حرمت بعضی از مراجع عظام تقلید در سال‌های گذشته، یا توهین به ریاست سابق مجلس حجت‌الاسلام ناطق نوری در کنار بارگاه ملکوتی حضرت ثامن الائمه(ع) و یا هتاکی به ریاست محترم فعلی مجلس در کنار حرم کریمه اهل بیت حضرت معصومه(ع) و یا اهانت به یادگار محترم امام خمینی(ره) در کنار مرقد او و در مراسم سالگرد آن کسی که جمهوری اسلامی ایران مدیون رهبری اوست، و حوادثی از این نوع و یا پخش فیلم‌ها و نوارهایی علیه بزرگان و خدمتگزاران این آب و خاک، نبایستی حداقل یک بار هم که شده عزای عمومی اعلام شود؟ آیا اگر مثلا ما با شخصی دیگر مخالفتی داشته باشیم و آن شخص مهمان فرد محترمی باشد، جایز است برای اعلام مخالفت با آن شخص، حرمت صاحبخانه را هم بشکنیم؟
اگر کسانی به فرض نسبت به آقایان ناطق‌نوری، لاریجانی یا سید حسن خمینی انتقاد دارند، آیا شرعا و اخلاقا و قانونا مجاز هستند حرمت صاحبخانه را که علی بن موسی الرضا(ع) و فاطمه معصومه(ع) و امام خمینی(ره) هستند، هم نادیده بگیرند و در حضور جمعی از مهمانان دیگر آن بزرگواران، نسبت به مهمان شاخص و یا عضو خانواده آنان هتاکی کنند؟
تاسف بیشتر در این قضیه این است که بخشی از این حرمت‌شکنی‌ها و یا اکثر آنان، و بلکه همه آنان به اسم دین و با نام بعضی افراد و یا نهادهایی صورت می‌گیرد که وظیفه اصلی آنها حفظ و پاسداری از ارزش‌های اخلاقی و موازین شرعی است. خصوصا گاهی برخوردهای خارج از قواعد دینی و موازین اخلاقی از تریبون مقدس مجلس شورای اسلامی و بعضا تریبون‌های رسمی صورت می‌گیرد که اساسا بنیاد آنها برای وضع قواعد و معیارهای قانونی و اخلاقی و پاسداشت تقوا و مبانی شریعت مقدس تاسیس شده است.
بر اساس آموزه‌های دینی و اخلاقی و جهت حفظ ترقی و تعالی جامعه، امروزه مبارزه با هر نوع اخلاق‌شکنی و تلاش جهت پاسداری از موازین و اصول اخلاقی وظیفه همگانی آحاد جامعه، خصوصا کسانی است که دستی به قلم یا تریبون‌های عمومی و اطلاع‌رسانی دارند. بیان بعضی عوامل و ریشه‌های این وقایع و چرایی کم حساسیتی جامعه به فرصت دیگری موکول می‌شود.
*عضو شورای مشورتی اصلاح‌طلبان
اعتماد
