تاریخ انتشار : سه شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۳ زمان انتشار : ۱۱:۲۴

شهروندان:
آموزش گیتار و ویولن امروزه به مشغله مهم جوانان علاقه مند به موسیقی در آذربایجان غربی و ارومیه تبدیل شده و بسیاری از آموزشگاهها تنها به یاد دادن این آلت های موسیقی نه چندان ایرانی همت گماشته اند.

آموزش موسیقی از جمله آموزش های کلاسیک است که می تواند در ارتقای فرهنگ و هنر بومی و ملی تاثیرگذار باشد ولی در سال های اخیر این امر به آموزش سازهای خارجی از جمله گیتار، ویولن و پیانو محدود شده و سازهای بومی نظیر تار، سه تار، قارمان، کمانچه و قاوال هر روز بیشتر از گذشته رو به فراموشی می رود.

روزگاری بود که شهرها و روستاهای آذربایجان غربی، با بهانه و بی بهانه، میزبان نوازندگان چیره دست بومی بودند که نواهای سازهای آنها، گوش عاشقان موسیقی فولکلوریک را نوازش می داد و شادی و طرب خاصی نیز ایجاد می کرد.

موسیقی عاشیقی از دیگر انواع موسیقی بومی پرمخاطب در آذربایجان غربی است که در روزگاران نه چندان دور به دلیل پیوستگی اش با ادبیات شفاهی مردم از جایگاه رفیعی در جامعه برخوردار بود.

مشکل امروز موسیقی عاشیقی، گم شدن داستانهای اصیل آذری نظیر ˈکور اوغلیˈ، ˈغلام حیدرˈ، ˈسیدی و پریˈ و دیگر داستانهاست که داستانهای کشورهای بیگانه از جمله کشورهای آسیای شرقی جایگزین آنها شده و نوجوانان و جوانان دیگر رغبتی برای شنیدن داستانهای ایرانی ندارند.

داریوش علیزاده که خود عاشیقی جوان است، به عنوان مسوول واحد موسیقی حوزه هنری آذربایجان غربی و کانون عاشیقی استان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اظهار تاسف از فراموش شدن موسیقی فولکلوریک و سنتی آذری در استان گفت: یکی از مهمترین مشکلاتی که در استان به چشم می خورد، کم رنگ شدن حضور عاشیق ها در مجالس و محافل است چرا که آنها در حال حاضر جای خود را به نوازنده های ارگ داده اند تا آنها گوش نوازی کنند.

وی اضافه کرد: مقایسه موسیقی عاشیقی با موسیقی مبتنی بر ارگ، بسیار نامناسب است چرا که موسیقی عاشیقی برگرفته از گوشه ها و به اصطلاح ˈهواهایˈ آذری بود که هر گوش موسیقی شناسی را مدهوش می کرد.

وی اضافه کرد: در حال حاضر، کمانچه سنتی ارومیه و قاوال در آستانه انقراض هستند و دیگر اثری از آنها در استان به چشم نمی خورد.

مسوول واحد موسیقی حوزه هنری آذربایجان غربی، آموزش آلات موسیقی غربی و گوشه های غیربومی را از جمله مشکلات حوزه موسیقی در استان عنوان کرد و افزود: در حال حاضر، در بیشترین موارد گیتار در آموزشگاهها آموزش داده می شود و در کنار آن نیز آموزش ˈباغلاماˈ و ˈویولنˈ بیشتر از دیگر سازهاست.

علیزاده ادامه داد: با وجود اینکه در حال حاضر افزون بر ۱۰۰ نفر عاشیق در استان داریم ولی عاشیق های طراز اول آنها به ۱۰ نفر می رسد که این تعداد برای آذربایجان غربی بسیار کم است.

وی، داستان سرایی را شاخصه بارز عاشیقی عنوان کرد و گفت: داستانهای بسیاری در سینه عاشیق ها نقش بسته بود که آنها را در مجالس و محافل به خوبی بیان می کردند ولی امروزه دیگر از این داستان سرایی ها به ویژه در مراسم جشن عروسی خبری نیست.

وی از نهادهای مسوول خواست که گام های بلندتری را برای تبدیل کردن داستانهای عاشیقی استان به فیلم و سریال و کتاب بردارند چرا که در غیر این صورت با فراموشی این گونه داستانها نیز مواجه می شویم.

یداله حاجی زاده، کمانچه نواز ۷۸ ساله ارومیه ای و از آخرین بازماندگان کمانچه نوازان این شهر نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: در گذشته هنرمندان زیادی کمانچه نوازی می کردند که از جمله آنها می توان به اسلام سازگار، محمد کمان یاری، اسماعیل مجلس آرا، محمدخان شهناز، قنبر شهناز، دده مشهدی حسین، حبیب ذوالفقاری و حسین مجلس آرا اشاره کرد که امروزه همگی آنها از دنیا رفته اند.

وی اضافه کرد: در گذشته آهنگ هایی مانند قزاقی، عنابی، عسگرانی، ینگی ترینگه، لطیفه، چهار مضراب، چشم مست، اوچ قزلار، آذربایجانی و واغ زالی از آهنگ های محلی ارومیه در مراسم مختلفی از جمله عروسی نواخته می شد که تمامی آنها برای مردم و مخاطبان دلنشین بودند ولی امروز ذائقه مردم عوض شده است.

وی ظهور سازهای الکترونیکی مانند ارگ، تنوع آهنگ های آنها، نبود آموزش های بروز و عدم حمایت دستگاههای متولی فرهنگ و هنر ارومیه از نوازندگان سازهای قدیمی ایرانی را زمینه ساز کاهش محبوبیت و استفاده از سازهای غربی ارزیابی کرد و ادامه داد: عرصه موسیقی، عرصه عشق و علاقه است و اگر این موارد نباشد، هیچ کس وارد این عرصه نمی شود.

با توجه به این گفته ها، باید دید مسوولان فرهنگی و هنری آذربایجان غربی چه برنامه ای برای بهبود وضعیت ساز و آواز بومی آذری در استان دارند و چه راهکاری برای ارتقای جایگاه سازهای در حال انقراض استان می اندیشند.

هم اکنون در آذربایجان غربی ۲۳ آموزشگاه موسیقی مجوزدار فعالیت می کنند که از این تعداد ۱۳ آموزشگاه در ارومیه نسبت به ارائه آموزش های لازم به علاقه مندان موسیقی فعالیت می کنند.

هیچ کدام از آموزشگاههای ارومیه اکنون سازهای سنتی و بومی منطقه را آموزش نمی دهند که این امر باعث شده موسیقی آذربایجانی آهسته آهسته از یادها برود.

صابر چهرقانی – ایرنا