یک، دو، سه… شنیده می‌شوم
شهروندان:
نخستین بار در سال 2004 بود که واژه پادکست (Podcast) به دایره لغات علاقه‌مندان به خبرهای دنیای تکنولوژی اطلاعات اضافه شد. در آن روزها با گسترش فناوری‌های سیار ضبط و پخش موسیقی و امکان اتصال به شبکه جهانی اینترنت، از ترکیب دو واژه IPod و Broadcasting واژه پادکست خلق شده بود که اشاره به محتوای صوتی دیجیتالی بود که در فضای اینترنت منتشر شده است.
پادکست‌ها توفان جدیدی بودند که وبلاگ‌نویسان با کمک یک میکروفون، یک رایانه شخصی متصل به اینترنت در جغرافیای ارتباطی جهان راه انداخته بودند. محبوبیت پادکست‌ها تا جایی رفت که لغتنامه آکسفورد، واژه پادکست را به عنوان برترین واژه سال ۲۰۰۵ نامید و بسیاری از خبرگزاری‌ها و شبکه‌های معتبر جهانی به تولید و انتشار پادکست‌ها روی آوردند.
اگر‌چه پادکست‌ها در ابتدا همگام با توسعه فناوری‌های پخش صدای دیجیتال پا به عرصه گذاشته بودند ولی به کمک فناوری‌های فیدخوان به مرور در دیگر سخت‌افزارهای متصل به اینترنت قابل دریافت بودند. اما اکنون ۱۰ سال از ظهور پادکست‌ها می‌گذرد و فناوری‌های ارتباطات، دسترس‌پذیر‌تر و هوشمند‌تر شده‌اند، گسترش تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها همگام با ارائه خدمات اینترنت سیار، در بستر رسانه‌های اجتماعی هر محتوایی را قابل دریافت و ارسال کرده است.
هم‌اکنون شبکه‌های اجتماعی در سراسر جهان شاهد تولید محتوا در مقیاس کلان توسط کاربرانی هستند که در گوشه گوشه کره خاکی به هم وصل شده‌اند. با رشد روز افزون رسانه‌های اجتماعی و ظهور یک شاهراه اطلاعاتی جهانی، خرده شبکه‌های اجتماعی که با کارکرد یا محتوای تخصصی در حال گسترش هستند رو به افزایش است.
اگر در چند سال گذشته شبکه‌های اجتماعی چون فیس‌بوک یا توییتر در تیر‌رس تحلیل کارشناسان بودند، حالا خرده شبکه‌های تخصصی هستند که روز به روز کاربران را به خود جذب می‌کنند. اینستاگرام که تا سپتامبر ۲۰۱۳ بیش از ۱۵۰ میلیون کاربر داشت، اکنون به بزرگ‌ترین و محبوب‌ترین شبکه اجتماعی ارسال و دریافت عکس تبدیل شده است.
همزمان با رشد رسانه‌های اجتماعی، فناوری‌های مربوط به ضبط و پخش صدا نیز گسترش یافتند، سرویس‌های اینترنتی که امکان بارگذاری و دریافت فایل‌های موسیقی را می‌دادند، نگاه ویژه‌یی به سخت‌افزارهای سیاری چون MP3 Player و تلفن‌ها و تبلت‌های هوشمند کردند.
در این میان یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی به اشتراک‌گذاری صدا و موسیقی SoundCloud بود که با فناوری‌های خاص پخش موسیقی و امکانات به اشتراک‌گذاری و شبکه‌سازی، در کنار شبکه‌های اجتماعی بزرگی چون گوگل پلاس، فیس‌بوک و توییتر به محلی برای پاسخگویی به نیازهای صوتی کاربران تبدیل شده بود. نرم‌افزارهای خاص موبایلی که برای سیستم عامل‌های اندروید و اپل نوشته شده بود، سوندکلود را به یک ابزار شنیداری آنلاین تبدیل کرد. قابل ذکر است که گرایش کاربران سوندکلود به بارگذاری و شنیدن فایل‌های موسیقی است.
این روزها اپلیکیشنی جدید به نام InstaRadio پا به عرصه شبکه‌های اجتماعی گذاشته است و این‌گونه که از نام آن مشخص است، برنامه‌یی با امکانات خاص به اشتراک‌گذاری صدا با رنگ و لعابی شبیه اینستاگرام است که کاربران را به خود جذب می‌کند. از امکانات این برنامه می‌توان به ثبت نام با حساب کاربری فیس‌بوک یا توییتر اشاره کرد که کار را برای پیدا کردن دوستان در دیگر شبکه‌های اجتماعی راحت می‌کند.
امکان ضبط یک ساعته صدا برای هر فایل، کیفیت خوب ضبط، امکان به اشتراک‌گذاری در دیگر شبکه‌های اجتماعی و پخش بی‌وقفه فایل‌ها از نقاط قوت اینستارادیو است. حالا برای شنیدن یک رادیوی کاربری کافی است به بخش پوشش زنده (Discover) رفت و تنها نخستین فایل را پخش کرد. فایل‌های چند ثانیه‌یی و چند دقیقه‌یی به ترتیب پخش می‌شوند و صدای کاربران مختلف از وصف حال گویی و شعر و موسیقی مجال تازه‌یی از رادیو را برای کاربران ایجاد می‌کند. رادیو که روزگاری قدرتمند‌ترین وسیله ارتباطی در جهان بود
به نظر می‌رسید با گسترش تلویزیون‌ها و چند رسانه‌یی‌ها در افولی تاریخی به سر می‌برد. حالا بعد از تجربه پادکست‌ها، رادیوهای کاربری پا به عرصه گذاشته‌اند.
اینستا رادیو در ابتدای راه است و به نظر می‌رسد با تغییرات احتمالی در توسعه فناوری‌های پخش صدای دیجیتال، در کنار گسترش رسانه‌های اجتماعی در آینده نزدیک شاهد تحولی شگرف در به پا خواستن دوباره رادیو باشیم.
گویا قرار بر همان است؛ «تنها صداست که می‌ماند…»
یحیی صفی آریان
اعتماد
