بحران ایلام، بیکاری است
شهروندان:
ابتدای تابستان سال 92 اعلام شد که قرار است جشن پاکسازی استان ایلام از مین و مواد ناریه باقیمانده از دوران جنگ هشت ساله برگزار شود. خبر برگزاری این جشن واکنش‌های منفی ایجاد کرد. در حالی که فقر و بیکاری در استان از جمله عواملی است که علاوه بر باقی ماندن خطر بالقوه مین و مواد ناریه خنثی نشده، نگرانی در استان به خصوص در شهر و روستاهای مرزی را دامن می‌زند.
احمد شوهانی، نماینده استان ایلام هم در گفت‌وگو با «اعتماد» تایید می‌کند که مشکلات در این استان مرزی همچنان به قوت خود باقی است.
- سال گذشته اعلام شد که قرار است برای استان ایلام به عنوان استان پاک شده از مین و مهمات باقیمانده از جنگ هشت ساله جشن پاکسازی برگزار شود اما همچنان شاهد انفجار مین و مصدومیت یا شهادت ساکنان این استان هستیم. افرادی که کشاورز یا دامدار بوده و به مناطقی رفته‌اند که اعلام پاکسازی شده و فاقد هرگونه علایم هشدار‌دهنده است اما انفجار اتفاق افتاده و این افراد به دلیل فقر مالی حتی قادر به انجام آزمایش و تکمیل پرونده و کسب درصد جانبازی از بنیاد شهید هم نیستند زیرا ظاهرا فرمانداری مهران و کمیسیون ماده ۲ چندان روی خوشی به قربانیان مین نشان نمی‌دهد. شما به عنوان نماینده استان در مورد وضعیت پاکسازی شهرمهران و روستاهای اطراف چه نظری دارید؟
پارسال می‌خواستند برای غرب کشور جشن پاکسازی بگیرند که من و نماینده کرمانشاه از وزیر دفاع دعوت به حضور در کمیسیون کردیم و از ایشان درباره برگزاری این جشن پرسیدیم و ایشان گفت که این جشن به معنای آن نیست که کار پاکسازی در این استان‌ها تمام شده باشد و پاکسازی همچنان ادامه خواهد داشت. من به ایشان گفتم که اما برگزاری جشن به این معناست که مردم بتوانند از این پس با خیال راحت در زمین‌های استان تردد کنند. من هم حرف شما را تایید می‌کنم.
بسیاری اوقات کشاورز یا دامدار در زمین کشاورزی یا مراتع خودش گرفتار انفجار مین شده و دست و پای خود را از دست داده. حتی یک منطقه ویژه نزدیک شهر مهران است که به هر حال از خط مقدم هم فاصله داشته اما خبر دارم فردی که قصد داشت در آن منطقه، طرح اقتصادی ایجاد کند، از همان منطقه چند گونی مین جمع‌آوری کرده است. به هر حال در ایام زمستان و بارندگی، مین‌ها توسط جریان آب جابه‌جا می‌شود. از نظر وزارت دفاع، استان ایلام و شهر مهران از باب آلودگی به مین پاکسازی شده اما من همچنان پیگیر هستم و به اتفاق نماینده کرمانشاه به وزرای دفاع سابق و فعلی گفتیم که هنوز پاکسازی در غرب کشور کامل و تمام نشده و باید باز هم تذکر بدهیم که بازبینی جدیدی در منطقه انجام بدهند.
- بخشی از تلفات مین در استان ایلام و به‌خصوص، شهر مهران ناشی از شغلی است که به جمع‌آوری ضایعات موسوم است. برخی به دلیل فقر و بیکاری ناچار به جمع‌آوری ضایعات شده‌اند تا با فروش آنها قادر به تامین معاش‌شان باشند و متاسفانه در بین ضایعات فلزی مقادیر قابل توجهی از مهمات خنثی نشده هم وجود دارد که منجر به انفجار و قربانی شدن مردم می‌شود.
کاملا صحیح است. بخشی از این اتفاق متوجه فقر است که مردم را وادار به جمع‌آوری ضایعات می‌کند. از سوی دیگر باید به روند پاکسازی هم نگاه کنیم. چند سال قبل وزارت دفاع کار پاکسازی مناطق آلوده را به بخش خصوصی با تجربه در پاکسازی سپرد اما بخش خصوصی کار را جدی نگرفت. من هم تایید می‌کنم که مناطق پاک شده چندان قابل اطمینان نیست و مشکلاتی برای مردم ایجاد کرده است. اما در عین حال مردم را هم ببینیم که درپی جمع‌آوری ضایعات، مین خنثی نشده را به خانه آوردند و دستکاری کردند و پنج یا شش نفر یک‌باره در اثر انفجار مین مصدوم شده‌اند.
- به نظر شما راه‌حل مشکل بیکاری و فقر در شهر مهران و روستاهای اطراف که بیشترین تعداد قربانیان مین را هم دارد، چیست؟
مهران و نوار مرزی میادین بزرگ نفتی دارد و حداقل چند تای آن با عراق مشترک است. ما باید برویم به سمت نقاط قوت و در این نقاط سرمایه‌گذاری کنیم. گزارش کشفیات نفت و گاز نشان می‌دهد که حدود هفت درصد نفت ایران و ۱۳ درصد منابع گازی در استان ایلام است. ما از دولت مطالبه کردیم که بر میادین نفت و گاز ایلام سرمایه‌گذاری کند. هم‌اکنون در نوار نفتی آذر و چنگوله ۱۵۰۰ نفر مشغول به کارند و قرار است این تعداد به پنج الی شش هزار نفر هم برسد. اشتغال مرزی می‌تواند برای جبران بیکاری مردم بسیار موثر باشد در حالی که آن منطقه به عنوان منطقه آزاد تجاری هم معرفی شده و آقای ترکان به ما قول داده که سرمایه‌گذاری‌های خوبی را برای منطقه جذب کند. در عین حال مهار سفره‌های آبی هم می‌تواند در رشد کشاورزی منطقه موثر باشد.
زمین‌های استان، اغلب بایر و کشت به صورت دیم است و آب استان به عراق می‌رود. ما از دولت خواستیم که در منطقه چند سد بسازد که در اشتغالزایی و رشد کشاورزی هم موثر خواهد بود. به هر حال زیر ساخت‌های استان ضعیف است. بخش صنعت استان ضعیف است. جنگ به استان ما آسیب زد. در دوران جنگ که دولت در آن استان سرمایه‌گذاری نکرد. بعد از جنگ و هنگامی که اقتصاد دولتی بود سرمایه‌گذاری نکرد. الان هم بخش خصوصی رغبتی به سرمایه‌گذاری در استان ندارد. در کل استان ایلام از هر پنج نفر یک نفر بیکار است و شاید نرخ بیکاری در استان ایلام به ۴۰ درصد هم برسد. احتمال می‌رود که شهر مهران هم همین وضع را داشته باشد. قابل کتمان نیست که نرخ بیکاری در ایلام بسیار بالا و انصافا در حد بحران است.
- مشکل عمده‌یی که اغلب قربانیان مین در شهر مهران یا روستاهای اطراف با آن مواجهند تایید نشدن جانبازی آنها از سوی بنیاد شهید و کمیسیون ماده ۲ استانداری است. در حالی که تعیین درصد جانبازی می‌تواند کمک موثری در بهبود وضع معیشتی مصدومان باشد. برای حل این مشکل چه راهی در دست اجراست؟
چند سال قبل محدوده‌یی را مشخص کردند که بنا بر آن تعیین، اگر برای فرد در این محدوده اتفاقی می‌افتاد، مصدوم تحت پوشش و حمایت قرار می‌گرفت اما خارج از آن محدوده و در منطقه ممنوعه، فرد مقصر شناخته می‌شد. امسال دیگر خبری از منطقه ممنوعه نیست و هر که در حوزه شهرستان دچار مجروحیت از باب انفجار مین یا مواد ناریه شود تحت پوشش کمک‌های دولت و بنیاد شهید قرار می‌گیرد. به نظر می‌رسد که دولت یازدهم بازتر عمل می‌کند اما قبول دارم که درصد‌های جانبازی تعیین شده از سوی بنیاد شهید بسیار کم است و قبول دارم که بسیاری از مردم استان بر اثر جنگ آسیب دیده‌اند.
شاید ترکش نخورده‌اند اما آثار روحی و روانی جنگ آنها را بی‌نصیب نگذاشته. موارد فراوانی بوده که فرد در زمان جنگ بستری بوده اما به علت جابه‌جایی در محل بستری، اسناد سانحه گم شده و امروز هیچ مدرکی در دست فرد نیست و متاسفانه حرف این مردم مورد پذیرش واقع نمی‌شود در حالی که دولت باید به ساکنان مناطق جنگی کمک کند. در واقع مرز‌نشینان، خودشان یک مرزبان می‌توانند باشند اما متاسفانه ظاهرا در بنیاد شهید گوش شنوایی نیست.
- اشاره کردید که از دولت کمک‌هایی برای اشتغالزایی خواسته‌اید. یکی از مهم‌ترین مشکلات مردم شهر مهران و روستاهای اطراف این است که باید برای تامین معاش به مشاغل موقت روی بیاورند. به عنوان نمونه مردم تقریبا در هیچ یک از پروژه‌های نفتی اجرا شده در منطقه یا به کار گرفته نمی‌شوند یا فقط برای کارگری به کار گمارده می‌شوند و این وضعیت شامل تحصیلکردگان استان هم شده است.
پروژه‌های اجرا شده در میادین نفتی در دست بخش خصوصی است زیرا فعالیت‌ها در مرحله استخراج است. معمولا شرکت مجری می‌گوید که نیروی حرفه‌یی را با خود همراه دارد و عوامل حراست و خدمات را از نیروی بومی محل به کار می‌گیرد. من بارها به وزیر سابق نفت، وزیر فعلی، مدیران شرکت نفت گزارش دادم که این شرکت‌ها حتی نیروی خدمات را هم از خارج منطقه آورده‌اند در حالی که بسیاری از اهالی منطقه به من می‌گفتند که حاضر هستند برای شرکت مجری کارگری کنند. حتی گمرک مهران هم با این مشکل مواجه است. در گمرک تعدادی سرمایه‌گذار و صادر‌کننده هستند که روزانه درآمدهای بسیار بالایی دارند.
آنها هم برحسب سفارش و پارتی بازی چند کارگر محلی می‌گیرند و بقیه بیکار می‌مانند. متاسفانه تا بوده همین بوده که یک عده باید برای عده دیگری کار کنند و با کمترین دستمزد زندگی‌شان را بگذرانند ولی چه باید کرد؟ وقتی فرد سرمایه ندارد باید همین طوری کار کند. البته خیلی از ساکنان منطقه مراجعه کردند و من هم با فرمانداری مهران صحبت کردم که حداقل، حقوق همین کارگرهای گمرک کمی افزایش پیدا کند.
