تاریخ انتشار : پنجشنبه ۲۸ شهریور ۱۳۹۲ زمان انتشار : ۱۶:۵۱

شهروندان:
یک ماهی هست که حکم ریاست سازمان نظام پزشکی را که دولت دهم هیچ گاه برآن امضا نزد، از دستان محمد نهاوندیان با دستور مستقیم رئیس جمهور دکترحسن روحانی همزمان با روز پزشک دریافت کرده است.

کسانی که این جراح مغز و اعصاب را در زمان ریاست او بر دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و قائم مقامی اش در زمان ریاست صدر در سازمان نظام پزشکی می شناسند از این انتخاب خرسند شدند.

گله مندی دکتر علیرضا زالی از وضع اشتغال پزشکان به ویژه فارغ التحصیلان پزشکی و نبود توزیع عادلانه نیروی انسانی در مناطق مختلف کشور و همچنین توزیع ناعادلانه تسهیلات در جامعه پزشکی شنیدنی است. هر چند امیدوار است با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و با برنامه علمی که وزیر بهداشت دولت یازدهم در راس امور حوزه سلامت کشور دارد، بتواند وضع را از بحران فعلی خارج کند. به هر ترتیب هفته گذشته با حضور در دفتر کارش از برخی مشکلات موجود در جامعه پزشکی پرده برداشت که خواندنی است.

• آقای زالی! شما زمانی رئیس دانشگاه شهید بهشتی بودید و زمانی قائم مقام رئیس سازمان نظام پزشکی و در هر دو بخش وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی فعالیت داشته اید، آیا بین آموزش یافتگان پزشکی با آنچه جامعه در حوزه سلامت به عنوان نیروی انسانی نیاز دارد تناسب وجود دارد؟

متاسفانه در سال های اخیر ما از این مسیر دور شدیم. متناسب با نیاز عرصه سلامت، تربیت نیروی انسانی مسیر متفاوتی را طی کرده است. اتفاقاً در این زمینه آمادگی داریم با کسب نظر از انجمن های علمی مربوطه و بورد های تخصصی به عنوان صاحبنظران حوزه سلامت و بهداشت قدم هایی برداریم. هر چند در برخی از بوردهای تخصصی اقدام هایی با نگاه آینده نگر انجام شده که براساس آن نیازتخصصی جامعه به نیروی انسانی در حوزه سلامت در ۱۰سال آینده احصاء شده است.

در گذشته نیز وزارت بهداشت این فرآیند را تحت عنوان آمایش آموزشی پزشکی کشور انجام داده است. حدود یکسال و نیم قبل هم براساس طرح تحلیلی نیازسنجی به دارو ساز، دندانپزشک و پزشک در ۱۰ سال آینده متناسب با منطقه های مختلف کشور برنامه ریزی شد. با وجود این دو برنامه بسیار خوب، در فرآیندهای اجرایی دخالت داده شد. به نظر می رسد شورای گسترش دانشگاه ها و نشست تخصصی در نهاد مرجع که وظیفه نظارت بر توسعه نیروی انسانی دارند به عنوان ۲ کارگروه مهم بتوانند در این راستا اقدام های متناسبی را به انجام برسانند. در غیراین صورت در آینده ای نزدیک ممکن است به سرعت، نیروی انسانی در حوزه سلامت و بهداشت از میانگین و استاندارد متعارف خود خارج شود.

• در حال حاضر در ساختار پزشکی کشور موضوع مازاد نیرو مطرح است یا کمبود نیرو؟

ما در برخی رشته ها مازاد نیروی تخصصی داریم مانند پزشکی عمومی و در برخی رشته ها کمبود نیرو. اما آنچه قابل بحث است، توزیع نیروی انسانی نامتناسب است.

به طوری که برخی مناطق محروم دارای حداقل امکانات پزشکی هستند و برخی مناطق دارای نیرو و امکانات مازاد. بنابراین برای توزیع عادلانه پزشک باید برنامه ریزی خود را معطوف به اموری کنیم که موجب استقرار نیروی انسانی متخصص باشد. یکی از راس های بومی گزینی منطقه توجه به این موضوع است به این گونه که فرد در منطقه ای به ارائه خدمت بپردازد که به آن مکان تعلق دارد.

• درباره بیکاری پزشکان یا اشتغال نیمه وقت این قشر مباحثی را مطرح کرده اید، براین اساس آماری از تعداد پزشکان بیکار یا کم اشتغال در دست دارید؟

بحث اشتغال در پزشکی تعاریف خاصی دارد؛ یکی بحث عدم اشتغال است بدین معنا که پزشک مطلقاً در هیچ بخش بهداشتی و درمانی فعالیت نمی کند و تعریف دیگر که از آن با عنوان کم اشتغالی یاد می شود. به عنوان مثال در پزشکی برای فعالیت پزشک در هفته تعریف خاص و ساعت معینی وجود دارد که پزشک کم اشتغال فقط ۲۰ درصد این زمان را فعالیت دارد. عمده مشکل ما در حال حاضر این است که عدد و رقمی از آمار پزشکان کم اشتغال در کشور وجود ندارد، اما در تحلیل ها و گمانه زنی هایی که در وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی انجام شده پیش بینی می شود حدود ۸ هزار پزشک عمومی بیکار در کشور وجود داشته باشد و آنچه نگران کننده است این که حدود ۱۱ هزار و ۶۰۰ پزشک داریم که بعد از فارغ التحصیل شدن از دانشگاه ها در نظام خدمات بهداشتی ثبت نشده اند این ها دو گروه هستند، گروهی که مهاجرت کردند به خارج از کشور و گروهی که در مدار سلامت کشور فعالیت ندارند. حدود ۱۰ هزار پزشک دستیار هم داریم که قبلاً پزشک عمومی بوده اند و در حال حاضر به عنوان دستیار پزشک وارد چرخه سلامت کشور شده اند تا تخصص خود را دریافت کنند. به هر حال بیشترین آمار ما در حوزه پزشکان بیکار مربوط به پزشکان عمومی و ماماها است. برخی از همکاران فعال ما در حوزه مامایی کشور اعلام کرده اند حدود دو سوم ماماها در کشور بیکار هستند در حالی که در سراسر دنیا برای ماماها وظایف جدیدی در نظام سلامت تعریف شده است و نیاز است ما در این حوزه همقدم با نظام سلامت جهانی باشیم.

• چه باید کرد؟

ما نیازمند هستیم در بحث اشتغال جامعه پزشکی بازتعریف جدیدی از اشتغال صورت گیرد و نیز در بحث اشتغال نیز بازنگری داشته باشیم. امیدوار هستیم با نگاه جدیدی که وزارت بهداشت با در راس قراردادن برنامه اشتغال پایدار مبتنی بر کرامت جامعه پزشکی به عنوان یکی ازبرنامه های اصلی وزیر بهداشت روزنه های روشنی در این حوزه شاهد باشیم. ما این موضوع رابه فال نیک می گیرم و با این همگرایی که بین سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت وجود دارد برای حل مشکل اشتغال پزشکان پیش خواهیم رفت.

• با توجه به تشکیل کارگروه مشترک وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکی و وزارت رفاه، برای اصلاح و بازنگری تعرفه های پزشکی، در حال حاضر شکایت مردم از این موضوع است که با وجود افزایش تعرفه های پزشکی در سال جاری، بازهم برخی پزشکان طبق تعرفه عمل نمی کنند و مبلغ پرداختی مردم حتی در مناطق مختلف باهم تناسب ندارد؛برای این موضوع چاره ای اندیشیده اید؟

اعلام کرده ایم مجموعه همکاران نظارتی ما در اختیار وزارت بهداشت قرار بگیرند تا بحث نظارت جدی بر اجرای تعرفه ها در کل کشور پیگیری شود. البته برای این که به این موضوع به طور ویژه پرداخته شود از سوی معاونت انتظامی سازمان، بخشنامه ای به کل کشور ارسال شده است. در آن بخشنامه تصریح شده رسیدگی به شکایات مردمی در بحث تعرفه های پزشکی خارج از نوبت شکایات متعارف انجام شود. علاوه بر آن در واحد نظارت و برنامه ریزی سازمان نیز شکایاتی که از تعرفه های پزشکی وصول می شود بدون نوبت در کمیته تخصصی به آن رسیدگی می شود که طبق آیین نامه با پزشک مربوطه برخورد خواهد شد.

• موضوعی که در حال حاضر بسیار نگران کننده به نظر می رسد، وضع معیشت پزشکان در مناطق محروم است، برای بهبود آن چه تدابیری اندیشیده اید؟

یکی از مشکلاتی که جامعه پزشکی را تحت تاثیر قرار داده بخشی از همکاران ما هستند که یا در حال گذراندن طرح هستند یا به دلایل متفاوتی در مناطق محروم خدمت می کنند. مشکلات اساسی نظام سلامت در سال های اخیر عدم پایداری این نیروها در مناطق محروم است.

قانونگذار این موضوع را به طور خاص در قانون توسعه پنجم دیده و پیشنهاد کرده است علاوه بر پرداخت های مناسبی که صورت می گیرد، برای کسانی که بعد از استقرار ۲ سال اول نیرو های تخصصی و پزشکی در مناطق محروم در آن مناطق مستقر می شوند، تسهیلات ویژه ای با تصویب معاونت برنامه ریزی و راهبردی ریاست جمهوری ارائه شود که متاسفانه تاکنون علی رغم وجود قانون به این موضوع جامه عمل پوشانده نشده است.

در سال اول اجرای این مصوبه عددی برابر ۱۰۰میلیارد تومان گمانه زنی شد که کمتر از ۱۲ میلیارد تومان از آن اختصاص یافت و بخشی از آن مقرر شد در سال ۹۱ پرداخت شود که یک قالب عمومی ۸۷۰ میلیارد تومانی را دربر می گرفت که این قالب به بخش های دیگر هم می پرداخت اما درصد بسیار ناچیزی از این رقم نیز در سال ۹۱ اختصاص یافت.

در سال ۹۲ هم از اساس بودجه ای که به این مصوبه قانونی اختصاص یافت به میزان بسیار کمی در نظر گرفته شد که در اسفند سال گذشته به مجلس تقدیم و به ۱۳۱ میلیارد تومان تقلیل پیدا کرد، در حالی که در پایان نیمه اول سال به سر می بریم از این مبلغ، بخش ناچیزی

به وزارت بهداشت اختصاص یافته است. در حالی که برای پایداری نیروی پزشکی در مناطق محروم نیاز به ارائه تسهیلات ویژه و در حد گسترده تری خواهد بود، و بی تردید جزو تکالیفی است که باید انجام شود و عدم توجه به این موضوع به مرور زمان موجب ریزش نیروی پزشکی در مناطق محروم خواهد شد.

• اخبار نگران کننده ای از وضعیت پزشکان مناطق محروم شنیده می شود

بله،اخباری که از برخی شهرستان ها دریافت می شود بسیار نگران کننده است. به طوری که یک متخصص زنان فیش حقوقی خود را برای ما ارسال کرد و مبلغ دریافتی ایشان به عنوان پزشک ماما، ۸۵۰ هزار تومان به طور ماهانه بوده است یا نماینده یکی از استان ها که خود پزشک است آماری داده که ۵ ماه است پزشکان منطقه حقوق حداقلی خود را نیز دریافت نکرده اند. بنابراین کسی که در مناطق محروم خدمت می کند نیاز به توجه ویژه تری نسبت به پزشکان دیگر خواهد داشت.

• در سازمان نظام پزشکی برای پزشکان مستقر در مناطق محروم چه برنامه هایی دارید؟

آنچه امسال در وزارت بهداشت و در سازمان نظام پزشکی مصر به انجام آن هستیم، این است که علاوه بر اختصاص بودجه قانونی برای جبران خدمات به پزشکان مناطق محروم، ظرفیت های دیگری نیز برای این پزشکان در نظر بگیریم. کاهش عوارض، ارائه تسهیلات مالیاتی برای استثناکردن شهرهای زیر ۲۰ هزار و ۵۰ هزارنفر، پرداخت وام های کم بهره به پزشکان مناطق محروم، استفاده از ظرفیت شبکه های پزشکی درمانی برای به روز رسانی پرداخت ها به طوری که سازمان های بیمه گر پرداخت مناطق محروم را در اولویت پرداخت ها قرار دهند، یا درصد پرداخت تعرفه ای در استان های محروم تغییر یابد و در مناطق محروم بیشتر از گذشته باشد، از جمله پیشنهاداتی است که سازمان برای مناطق محروم در نظر گرفته است.

گفته شده در برخی استان ها تعرفه های پزشکی تعدیل شده است، پیشنهاد ما این است که در نظام جدید تعرفه گذاری، این تعدیل ها حذف شود. به طوری که در همه جای کشور شاهد شرایط عادلانه اقتصاد پزشکی باشیم. آنچه موجب جذب پزشکان در مناطق محروم خواهد شد بومی گزینی مناسب آن ها است مشروط برآنکه نیروی متخصص تعهد داشته باشد در همان منطقه فعالیت داشته باشد. در کسب مجوز مطب و فعالیت آزاد پزشکی اساساً امتیاز مناطق را توجه بیشتری کنیم و برخی از مناطق که به دلایلی امتیازاتش کاهش یافته افزایش یابد و این موضوع برای پزشک جذاب خواهد بود. براین اساس برای جذابیت بیشتر کاهش مدت طرح پزشک در مناطق محروم را در دستور کار قرار دهیم. بنابراین با حمایت و کمک وزارت بهداشت سعی خواهد شد به صورت منطقی برخی از ضریب های حمایتی و تشویقی برای حضور پزشکان در مناطق محروم را افزایش دهیم.

• گفته شده برخی از پزشکان مستقر در روستا ها از حمایت بیمه روستایی خارج شده اند، علت آن چیست؟

در بحث بیمه روستایی اتفاق ناگواری دربرخی روستاها رخ داده است، به طوری که ما شاهد هستیم چیزی حدود هزار و۲۰۰نفر از مجموعه پزشکی ما در ماه های اخیر از روند بیمه روستایی خارج شدند. به این علت که پرداخت بیمه روستایی بسیار ناچیز است. به علت این که رشد متناسبی در بخش بیمه روستایی رخ نداده و این موضوع منجر به ریزش پزشکان در این بخش شده است. متاسفانه بسیاری از پزشکانی که در مناطق روستایی کار می کنند گلایه از دیرکرد

پرداخت بیمه ها دارند. علاوه برآن شرایط بیتوته این افراد بسیار نامناسب است. به نظر می رسد یکی از اولویت هایی که باید به طور جدی به آن پرداخت، وضع پزشکان درمناطق محروم است. در گذشته حدود ۶ هزار و ۲۰۰ پزشک در مناطق محروم فعالیت داشتند که در حال حاضر به ۵ هزار نفر تقلیل یاقته است. با توجه به این که ما ۲۲میلیون جمعیت روستایی داریم و اتفاقاً جمعیت روستایی جزو بخش هایی است که هم دولت و هم قانونگذار توجه ویژه ای به آن دارد.

اخیراً رئیس جمهور توجه به وضع روستاییان را جزو برنامه های راهبردی دولت اعلام کرده اند، بنابراین فرصت خوبی است که بازنگری در پرداخت ها و افزایش اشل حقوقی برای پزشکان بیمه روستایی صورت گیرد تا از ریزش در این بخش جلوگیری شود.

 فاطمه احمدزاده – ایران